Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Funkcjonariusze nie wszystkich służb mundurowych mają takie samo prawo np. do czasu wolnego od służby z powodu siły wyższej czy do 5 dni urlopu opiekuńczego
• Takie prawa przewidują dwie unijne dyrektywy dotyczące czasu pracy (work-life balance)
• Przy ich wprowadzaniu do polskiego systemu doszło do zróżnicowania praw funkcjonariuszy poszczególnych służb 
• Przepisami tymi nie objęto bowiem funkcjonariuszy ABW, AW, SKW, SWW i CBA

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek interweniuje w tej sprawie u szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marka Kuchcińskiego.

Do Biura RPO wpływają wnioski w sprawie nierównego traktowania funkcjonariuszy poszczególnych służb mundurowych po wprowadzeniu do polskiego systemu prawnego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczących czasu pracy (work-life balance). Chodzi o dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Wątpliwości funkcjonariuszy dotyczą zakresu przeniesienia przepisów dyrektywy 2019/1158 na poszczególne pragmatyki służbowe. Np. art. 7 dyrektywy reguluje prawo do skorzystania przez pracownika z czasu wolnego od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Prawo do skorzystania z czasu wolnego od służby z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z zachowaniem prawa do połowy uposażenia zostało wprowadzone do pragmatyk służbowych Służby Więziennej, Służby Celno- Skarbowej, Straży Marszałkowskiej oraz w ustawie o obronie Ojczyzny.

Funkcjonariuszom pozostałych służb mundurowych, w tym służb MSWiA, takie prawo nie przysługuje.

Z kolei prawo do uposażenia w wysokości 70% za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Marszałkowskiej oraz żołnierzom zawodowym. Funkcjonariuszom tych służb przysługuje także prawo do bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze pięciu dni w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Niestety, regulacje te w ogóle nie objęły pragmatyk służbowych funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Ich funkcjonariuszom nie przysługuje zatem ani prawo do czasu wolnego od służby z powodu działania siły wyższej, ani do urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni. Uposażenie za okres urlopu rodzicielskiego dla funkcjonariuszy służb specjalnych przysługuje zaś na starych zasadach tj. w wysokości 60/80%.

Trudno nie odnieść wrażenia, że zróżnicowanie to ma charakter przypadkowy. Rzecznik prosi zatem szefa KPRM o informacje, z jakiego powodu zdecydowano się na takie różnice, a także czy resorty sprawujące nadzór nad poszczególnymi formacjami rozważają, lub przygotowują, zmiany w tym zakresie.

WZF.7043.191.2023