Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Niepołomicach obowiązuje zakaz wprowadzania psów na tamtejszy plac zabaw
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje do Przewodniczącego Rady Miejskiej o jego uchylenie
• Według orzecznictwa sądów administracyjnych całkowity zakaz wprowadzania zwierząt domowych na place gier i zabaw dla dzieci narusza kompetencje rad gminy
• Mogą one ustalać tylko takie zasady, by zwierzęta nie były uciążliwe i nie zagrażały osobom tam przebywającym

Do RPO wpłynęło pismo mieszkańca Niepołomic ws. zakazu wprowadzania psów na tamtejszy  plac zabaw. Według niego  godzi to w prawa obywatelskie, zwłaszcza w swobodę poruszania się  i prawo do przebywania w miejscach publicznych. Skarżący podnosi, że nie jest to miejsce wyposażone wyłącznie w huśtawki, zjeżdżalnie, karuzele. Jest tam także dużo zieleni publicznej i palenisko do ognisk, z których mogłyby korzystać osoby dorosłe, w tym właściciele psów. Tymczasem osoby, które wejdą na plac zabaw  z czworonogami, są wypraszane.

Zakaz jest konsekwencją unormowań przepisów prawa miejscowego. Zgodnie z postanowieniami § 15 ust. 1 pkt 3 uchwały Nr XLIV/609/18 Rady Miejskiej w Niepołomicach z 24 maja 2018 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Niepołomice, utrzymujący zwierzęta domowe zobowiązani są do niewprowadzania zwierząt na teren placów zabaw i piaskownic dla dzieci, kąpielisk, boisk oraz terenów zielonych i sportowych położonych na obszarze nieruchomości zarządzanych przez kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Te przepisy uchwały wydano na podstawie art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W jego myśl regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym ustanowienie całkowitego zakazu wprowadzania zwierząt domowych na tereny placów gier i zabaw dla dzieci stanowi naruszenie kompetencji przyznanej przepisem art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W kompetencjach rady gminy nie mieści się bowiem ustanowienie całkowitego zakazu prowadzenia wszelkich zwierząt domowych na określone tereny i do określonych miejsc, lecz wyłącznie ustalenie zasad postępowania ze zwierzętami domowymi. tak aby ich pobyt nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom.

Ustanowienie tak daleko idącego zakazu nadmiernie ogranicza swobodę poruszania i przebywania w określonym miejscu właścicieli zwierząt domowych i wykracza poza materię określoną w ustawie (zob. wyrok NSA z dnia 29 lipca 2020 r., sygn. II OSK 921/20, wyroki WSA we Wrocławiu z dnia 10 czerwca 2014 r, sygn. II SA/Wr 153/14 oraz z dnia 5 sierpnia 2020 r., sygn. II SA/Wr 120/20).

W związku z tym, za niedopuszczalne i ustanowione z przekroczeniem delegacji ustawowej należy uznać unormowania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zgodnie z którymi zabronione jest wpuszczanie psów na teren placów zabaw dla dzieci (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 stycznia 2014 r., sygn. IV SA/Po 792/13 oraz wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 6 marca 2013 r., sygn. II SA/Go 1045/12).

Zastępca rzecznika Valeri Vachev zwraca się do przewodniczącego Rady Miejskiej Marka Ciastonia o podjęcie stosownych działań legislacyjnych w celu wyeliminowania niezgodnych z prawem regulacji prawa miejscowego, ustanawiających zakaz wprowadzania zwierząt domowych na teren placów zabaw dla dzieci, kąpielisk, boisk oraz terenów zielonych i sportowych będących w zarządzie gminnych jednostek organizacyjnych.

V.7204.15.2023