Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Glosy i komentarze prawnicze powinny być uwzględniane przy ewaluacji działalności naukowej
• Wiele z nich to fundamentalne dzieła naukowe w danej gałęzi prawa
• Tymczasem nie są one punktowane, choć wymagają dużego nakładu pracy i wybitnej znajomości danej dziedziny

Środowiska akademickie proponują modyfikację w systemie ewaluacji działalności naukowej obejmującej lata 2017-2021.

Jej zasady określa rozporządzenie z 22 lutego 2019 r. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Według niego oceny poziomu działalności naukowej dokonuje się z uwzględnieniem osiągnięć naukowych, w tym artykułów naukowych, monografii i patentów.

Tymczasem w naukach prawnych bardzo istotne są i inne formy pracy naukowej, takie jak: glosy, komentarze do ustaw i systemy prawa. Jednak obecne rozporządzenie ewaluacyjne nie odpowiada specyfice poszczególnych nauk, w tym nauk prawnych.

Autorzy glos – polemizując z sądami – przedstawiają często dorobek doktryny, odnoszą się do różnych prac naukowych. Mają one mają różny poziom merytoryczny – tak jak i artykuły naukowe. Trudno jednak automatycznie odbierać im przymiotu naukowości. Każda dyscyplina naukowa ma swoje specyficzne formy pracy naukowe – w naukach prawnych formą taką jest nie tylko monografia, ale też komentarze, glosy itd.

Wiele z komentarzy (np. do kodeksów) to fundamentalne dzieła naukowe w danej gałęzi prawa i główny punkt odniesienia innych autorów. Niezwykle prestiżową formą pracy naukowej w prawie są systemy prawa – zawierają one kompleksową wiedzę z zakresu nauki danej gałęzi prawa. System taki ma kilku lub kilkunastu autorów – jeżeli dana osoba jest autorem fragmentu systemu, to może poczuć się wyróżniona. Tymczasem, według zasad ww. ewaluacji – autorzy systemu prawa nie będą mieli przyznanej dużej liczby punktów, pomimo że systemowe publikacje mają wybitnie walor naukowy.

Ponadto naukowcy postulują, by w dyscyplinie nauki prawne zmienić proporcje w możliwości zaliczania do oceny publikacji w czasopismach naukowych i publikacji w formie monografii i rozdziałów w monografii na rzecz publikacji monografii i rozdziałów w monografiach na rzecz tych drugich.

Należy również podnieść wymiar punktów za monografie jedno- i wieloautorskie. Naukowcy w tej opinii postulują również uwzględnienie możliwości zaliczenia do oceny publikacji o charakterze glosy, komentarza do aktu normatywnego, opinii prawnej nauczyciela akademickiego.

Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do prof. Włodzimierza Bernackiego, sekretarza stanu i pełnomocnika rządu ds. monitorowania wdrażania reformy szkolnictwa wyższego i nauki, o doprecyzowanie przepisów oraz praktyki w tym zakresie.

BPK.7033.1.2021