Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Żywa Biblioteka to przestrzeń spotkań ludzi, którzy nie boją się rozmawiać na trudne tematy. Albo boją się – ale ciekawość tego, co inne i nieznane, w nich zwycięża. Jest to takie przedsięwzięcie, w którym spotykają się różni ludzie. Z jednej strony są osoby marginalizowane ze względu na swoje cechy wyróżniające ich z większości ogółu, wynikające z płci, narodowości, kultury, pochodzenia, religii, statusu materialnego etc. Z drugiej strony - przychodzą ci, którzy są ciekawi różnych perspektyw i doświadczeń życia oraz innych ludzi. Żywa Biblioteka ma odzwierciedlać różnorodność społeczności, w której jest organizowana. To właśnie dzięki otwarciu na tematy trudne dla danego miejsca, Żywa Biblioteka może skutecznie zastępować stereotypy wiedzą, doświadczeniem i empatią w stosunku do osób wykluczanych.

To już 15 lat odkąd narodził się pomysł, że zamiast przeczytać książkę można z nią po prostu porozmawiać. Pomysł Żywej Biblioteki powstał w Danii na festiwalu muzycznym w 2000 roku i od tamtej pory systematycznie staje się coraz bardziej popularny w wielu krajach. Tak samo dzieje się w Polsce, w wielu miastach wolontariusze reprezentujący różne grupy narażone na dyskryminację lub obciążone stereotypem przedstawiają swoje historie pozwalające otworzyć się na różnorodność, zrozumieć ją i dostrzec jej potencjał. Żywe Biblioteki skierowane dla wszystkich tych, którzy są zaciekawieni poznaniem historii tych ludzi, z którymi na co dzień nie mają okazji porozmawiać… lub wręcz przeciwnie - są kierowane do osób, które czują dystans do „inności”. Żywa Biblioteka jest idealnym miejscem, aby ten dystans skrócić.

Żywa Biblioteka działa tak, jak zwykła biblioteka. Czytelnik/ Czytelniczka może przyjść w dniu, kiedy wydarzenie jest organizowane i wybrać interesującą pozycję z katalogu, a następnie wypożyczyć ją na określony czas. Jednak w tej bibliotece książkami są prawdziwi ludzie, autentycznie reprezentujący mniejszości i /lub grupy społeczne, które nie są w pełni akceptowane, często spotykają się z uprzedzeniami i marginalizacją. Każdy może "wypożyczyć" wybraną przez siebie książkę na pół godziny i wysłuchać jej, zadawać pytania, podzielić się swoją historią lub refleksją. Czytelnik ma okazję aby poznać osoby, których do tej pory nie miał szansy poznać. Doświadczenie bogactwa emocjonalnego i kulturalnego Żywych Książek wprowadza Czytelnika w inną, dotychczas nieznaną rzeczywistość, przybliża człowieka do człowieka, pomaga zrozumieć współczesny świat i samego siebie.

Tym, co kształtuje Żywą Bibliotekę, i co sprawia, że spotkanie dwóch ludzi jest czytaniem Żywej Książki, jest idea, aby poznawać różnorodność, uświadamiać sobie nierówności wobec osób z grup obciążonych stereotypem, i zmniejszać skalę dyskryminacji. Uprzedzenia powstają głownie przez niewiedzę, strach i niechęć poznawania, dlatego poznawanie innych ludzi jest najskuteczniejszym sposobem na przełamywanie niechęci i wykluczenia wobec nich. Żywa Biblioteka to nasycone emocjami spotkanie z innym człowiekiem, rozmowa twarzą w twarz, prawdziwe osobiste historie, których na co dzień nie mamy szans usłyszeć, a które mają niesamowitą moc zmiany myślenia, obalania stereotypów i poruszania do głębi.