Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Zagadnienia ochrony praw konstytucyjnych mają ogromne znaczenie dla przedsiębiorców. Najważniejsze są: zasada demokratycznego państwa prawa, przewidywalność prawa, sprawność administracji. Ważne jest także realne stosowanie zasad, które są wpisane do polskiego prawa  – choćby zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika – powiedział Adam Bodnar otwierając panel „Ochrona praw przedsiębiorcy w działaniach RPO” w czasie VI Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Katowicach.

Rzecznik Praw Obywatelskich zajmuje się sprawami przedsiębiorców (rozpatruje 2500-3000 ich skarg rocznie, https://www.rpo.gov.pl/pl/sprawa/podatki) i zależy mu, by ta informacja docierała do zainteresowanych. Przedsiębiorcy skarżą się głównie na regulacje podatkowe, decyzje administracyjne, sprawy dotyczące świadczeń społecznych.

Adam Bodnar podkreślił, że przedsiębiorcy są także obywatelami. Ten punkt widzenia pozwala inaczej patrzeć na sprawy przedsiębiorców: Jeśli duża firma spiera się z małą, to warto zastanowić się, czy mamy do czynienia z równością stron, czy raczej z relacją przedsiębiorca-konsument, gdzie konsument powinien być chroniony i wspierany w relacji z silniejszym partnerem? Takie myślenie leży u podstaw działań RPO. 

W panelu RPO oprócz Adama Bodnara wzięli udział: Robert Krasnodębski, Weil, Gotshal & Manges LLP, Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, główny koordynator ds. Strategicznych Postępowań Sądowych RPO oraz dyr. Katarzyna Łakoma z  Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego. Panel prowadził red. Jarosław Królak z "Pulsu Biznesu".

Dyr. Łakoma mówiła o zasadzie rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika i o tym, jak jej stosowanie upowszechniać. Po wystąpieniu RPO rok temu Minister Finansów wydał ogólną interpretację podatkową. Rzecznik zaś stale zbiera informacje o problemach; przygotował też specjalny poradnik ułatwiający podatnikom korzystanie z przysługujących im praw (patrz załącznik). 

Podawała też inne przykłady sporów o interpretację prawa podatkowego, w które włącza się RPO.

Mec. Rudzińska-Bluszcz mówiła o efektach dla przedsiębiorców zaangażowania się RPO w postępowania sądowe, głównie w te, które mają znaczenie precedensowe i strategiczne (https://www.rpo.gov.pl/pl/sprawa/postepowania-sadowe-do-ktorych-przylaczyl-sie-rpo). Rzecznik robi to po to, by torować zmiany w stosowaniu prawa.

Przedstawiła trzy sprawy istotne z punktu widzenia przedsiębiorców: sprawę pana Henryka (sposób opodatkowania), pana Marka (dotacja na działalność) i pani Katarzyny (forma zatrudnienia). Wszystkie prezentujemy w załącznikach do informacji.

Mec. Krasnodębski, który prowadzi także klinikę „Prawa człowieka a podatki” w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, przypomniał działania RPO na rzecz wyjaśniania przepisów, zanim wejdą one w życie – tak było w przypadku zmian dotyczących rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika; interpretacja resortu finansów została wydana właśnie przed wejściem w życie nowych zasad - po interwencji RPO.

- Państwo ma dużą swobodę w kształtowaniu stosunków podatkowych. Dla nas jednak ważne jest to, że przedsiębiorca jest też obywatelem – mówił. – Nasza Konstytucja zawiera jedne z najwyższych w Europie standardów ochrony podatnika.

- I co z tego – zapytał ktoś z sali?

- No właśnie to, że zasady te próbuje się obchodzić, ale to można kwestionować w sądach - tłumaczył mec. Krasnodębski działania swoje i Rzecznika.