Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dziś nikt nie może zaskarżyć planów urządzenia lasu, w których Lasy Państwowe określają m.in. wycinkę drzew
• Możliwość kwestionowania tych planów w sądach administracyjnych powinny mieć organizacje ekologiczne 
• Wprowadzenie mechanizmu sądowej kontroli planów wykonywałoby zobowiązania Polski z tzw. Konwencji z Aarhus 
• Polskie przepisy wykluczające możliwość zaskarżenia przed sądem planów urządzenia lasu naruszają prawo Unii Europejskiej – orzekł zaś w 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości UE
• Rzecznik Praw Obywatelskich pisze w tej sprawie do minister klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloski

Od wielu lat RPO podejmuje działania związane z faktycznym wdrożeniem przepisów Konwencji z Aarhus dotyczących partycypacji społecznej w ochronie środowiska. Przedmiotem szczególnej troski pozostaje  zagwarantowanie w krajowym ustawodawstwie rzeczywistej realizacji gwarancji do dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach ochrony środowiska.

Jednym z najbardziej jaskrawych przykładów niedostosowania polskiego prawa do wymogów Konwencji pozostaje kwestia dopuszczalności kwestionowania planów urządzenia lasów przed sądem administracyjnym. W aktualnym stanie prawnym, mimo podejmowanych także przez RPO prób przekonania sądów do prokonwencyjnej wykładni procedury sądowoadministracyjnej, droga do zaskarżania tych aktów pozostaje zamknięta.

W minionej kadencji Parlamentu do laski marszałkowskiej wpłynął senacki projekt ustawy, który zmierzał do dostosowania przepisów krajowych do Konwencji. Skierowano go do opiniowania, ale mimo interwencji RPO nie doczekał się on dalszych prac w Sejmie (nie nadano mu nawet numeru druku).

Jednym z motywów, dla jakich Senat skierował ten projekt, było postępowanie przeciwnaruszeniowe przed Trybunałem Sprawiedliwości UE. Wyrokiem z 2 marca 2023 r. (C-432/21) orzekł on, że Polska uchybiła swoim zobowiązaniom spoczywającym na niej na mocy art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej w związku z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, art. 216 ust. 2 TFUE, art. 47 KPP UE, art. 6 ust. 1 lit. b) i art. 9 ust. 2 Konwencji z Aarhus -  ponieważ wykluczyła możliwość zaskarżenia planów urządzenia lasu przez organizacje ochrony środowiska przed sądem.

Jednoznaczne potwierdzenie przez TS UE niezgodności prawa krajowego w tym zakresie bezsprzecznie wymaga reakcji ustawodawcy. Dlatego Marcin Wiącek prosi Panią Minister o zainicjowanie stosownych prac legislacyjnych.

V.7202.5.2022