Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mieszkaniec Marklowic poskarżył się na przyjęty przez Radę Gminy zakaz wprowadzania psów do miejscowego parku
• Uchwalono go na podstawie ustawy o samorządzie gminnym - tymczasem do ustalenia obowiązków właścicieli zwierząt domowych organ samorządu zobowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
• Skoro zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych precyzował regulamin utrzymania czystości i porządku, to określanie tej samej materii w regulaminie gminnego centrum trzeba uznać za sprzeczne z prawem
• RPO pisze do Rady Gminy, aby zniosła zakaz przyjęty niezgodnie z prawem
• AKTUALIZACJA: Gmina odpowiedziała, że zapisy regulaminu utrzymano. Dodano, że Marklowice są gminą wiejską i zwierzęta domowe mają możliwość zaspokojenia swoich potrzeb bezpośrednio wokół domów swoich właścicieli. Nie ma zatem potrzeby organizowania specjalnych wybiegów dla psów. Gminne Centrum Rekreacji służy przede wszystkim dzieciom i obecność psów byłaby z wielu powodów niekorzystna.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga kwestionująca zgodność z prawem zakazu wprowadzania zwierząt na teren parku rekreacji w Marklowicach (woj. śląskie). Skarżący wskazuje, że osoby chodzące po parku z psami są wypraszane. Jego zdaniem, tego rodzaju zakaz ogranicza prawo obywateli do korzystania z przestrzeni publicznej.

Zakaz ustanowiono w przepisach prawa miejscowego, wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z regulaminem gminnego centrum rekreacji, stanowiącym załącznik nr 1 do uchwały Rady z 7 września 2015 r. w sprawie określenia zasad korzystania z Gminnego Centrum Rekreacji, w trosce o zachowanie porządku, ładu, a przede wszystkim bezpieczeństwa wszystkich przebywających na terenie parku gminnego, zabrania się wprowadzania zwierząt na teren parku.

Sądy administracyjne wskazują, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych dla ochrony przed zanieczyszczeniem terenów do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.

Ten przepis ustawy o samorządzie gminnym obejmuje tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej.

Naczelny Sąd Administracyjny wyraził także pogląd, że działając w ramach kompetencji przysługujących na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy (miasta) nie mogła ustanowić całkowitego zakazu wprowadzania psów do obiektu użyteczności publicznej, a jedynie była władna do określenia zasad i trybu korzystania z tego obiektu (zob. wyrok w sprawie o sygn. akt II OSK 3084/17).

Rada Gminy Marklowice określiła obowiązki zaś właścicieli zwierząt domowych w regulaminie utrzymania czystości i porządku. Wprowadziła m.in. obowiązek wyprowadzania psów na smyczy, zachowania bezpieczeństwa i ochrony terenów przeznaczonych do użytku publicznego przed zanieczyszczeniami, a także niezwłocznego usuwania zanieczyszczeń spowodowanych przez zwierzęta na terenach publicznych.

Skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych zostały określone w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnego obiektu użyteczności publicznej, jakim jest park rekreacji, należy uznać za sprzeczne z prawem.

W związku z tym zastępca RPO Valeri Vachev prosi przewodniczącą Rady Gminy Marklowice Krystynę Klocek o zmianę przepisów prawa miejscowego tak, aby wyeliminować niezgodne z prawem regulacje ustanawiające zakaz wprowadzania zwierząt do parku rekreacji.

Odpowiedź Krystyny Klocek, przewodniczącej Rady Gminy 

W odpowiedzi na pismo Nr V.7204.9.2023.TS z dnia 21 lipca 2023 r. informuję, iż wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 21 lutego 2023 r. został przedstawiony na wspólnym posiedzeniu Komisji Rady Gminy Marklowice w dniu 28 marca 2023 r. Radni zapoznali się z treścią wniosku, a także z opinią radcy prawnego dotyczącą prawidłowości zapisów uchwały Rady Gminy Marklowice z dnia 7 września 2015 r. w sprawie określenia zasad korzystania z Gminnego Centrum Rekreacji.

Po zapoznaniu się z dokumentami, radni kierując się opinią prawną oraz wyjaśnieniami Dyrektora Gminnego Zakładu Gospodarki Komunalnej w Marklowicach Pana Jacka Pawelca, podzielili stanowisko o celowości utrzymania dotychczasowych zapisów pkt 3 ppkt 2 Regulaminu Gminnego Centrum Rekreacji.

Zwrócono uwagę na orzecznictwo dopuszczające możliwość stanowienia o zakazie wprowadzania psów na tego typu obiekty. Podkreślono fakt, iż Gmina Marklowice jest gminą wiejską, o zabudowie jednorodzinnej, stąd zwierzęta domowe mają możliwość zaspokojenia swoich potrzeb bezpośrednio wokół domów swoich właścicieli.

Nie ma zatem potrzeby organizowania specjalnych wybiegów dla psów. Ponadto wskazano, iż Gminne Centrum Rekreacji jest miejscem służącym przede wszystkim dzieciom i obecność psów byłaby z wielu powodów niekorzystna.

Wobec powyższych argumentów żaden z radnych nie podjął inicjatywy uchwałodawczej zmierzającej do wprowadzenia zmian w Regulaminie.

V.7204.9.2023