Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mieszkaniec Marklowic poskarżył się na przyjęty przez Radę Gminy zakaz wprowadzania psów do miejscowego parku
• Uchwalono go na podstawie ustawy o samorządzie gminnym - tymczasem do ustalenia obowiązków właścicieli zwierząt domowych organ samorządu zobowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
• Skoro zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych precyzował regulamin utrzymania czystości i porządku, to określanie tej samej materii w regulaminie gminnego centrum trzeba uznać za sprzeczne z prawem
• RPO pisze do Rady Gminy, aby zniosła zakaz przyjęty niezgodnie z prawem

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga kwestionująca zgodność z prawem zakazu wprowadzania zwierząt na teren parku rekreacji w Marklowicach (woj. śląskie). Skarżący wskazuje, że osoby chodzące po parku z psami są wypraszane. Jego zdaniem, tego rodzaju zakaz ogranicza prawo obywateli do korzystania z przestrzeni publicznej.

Zakaz ustanowiono w przepisach prawa miejscowego, wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z regulaminem gminnego centrum rekreacji, stanowiącym załącznik nr 1 do uchwały Rady z 7 września 2015 r. w sprawie określenia zasad korzystania z Gminnego Centrum Rekreacji, w trosce o zachowanie porządku, ładu, a przede wszystkim bezpieczeństwa wszystkich przebywających na terenie parku gminnego, zabrania się wprowadzania zwierząt na teren parku.

Sądy administracyjne wskazują, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych dla ochrony przed zanieczyszczeniem terenów do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.

Ten przepis ustawy o samorządzie gminnym obejmuje tylko takie sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej.

Naczelny Sąd Administracyjny wyraził także pogląd, że działając w ramach kompetencji przysługujących na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy (miasta) nie mogła ustanowić całkowitego zakazu wprowadzania psów do obiektu użyteczności publicznej, a jedynie była władna do określenia zasad i trybu korzystania z tego obiektu (zob. wyrok w sprawie o sygn. akt II OSK 3084/17).

Rada Gminy Marklowice określiła obowiązki zaś właścicieli zwierząt domowych w regulaminie utrzymania czystości i porządku. Wprowadziła m.in. obowiązek wyprowadzania psów na smyczy, zachowania bezpieczeństwa i ochrony terenów przeznaczonych do użytku publicznego przed zanieczyszczeniami, a także niezwłocznego usuwania zanieczyszczeń spowodowanych przez zwierzęta na terenach publicznych.

Skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych zostały określone w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnego obiektu użyteczności publicznej, jakim jest park rekreacji, należy uznać za sprzeczne z prawem.

W związku z tym zastępca RPO Valeri Vachev prosi przewodniczącą Rady Gminy Marklowice Krystynę Klocek o zmianę przepisów prawa miejscowego tak, aby wyeliminować niezgodne z prawem regulacje ustanawiające zakaz wprowadzania zwierząt do parku rekreacji.

V.7204.9.2023