Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mężczyznę skazano za oszustwo, uznając go zarazem za recydywistę
• Tymczasem przed popełnieniem zarzuconego mu czynu nie odbywał on kary pozbawienia wolności - co jest warunkiem takiego uznania 
• Rzecznik Praw Obywatelskich składa kasację na rzecz obywatela, by nie doznał on negatywnych konsekwencji prawnych tego błędu w przyszłości

Wnosi, aby Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Rejonowego w P. i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Historia sprawy 

Pan Artur został oskarżony o oszustwo. Podając się za pracownika starostwa, zaoferował jednej z parafii kupno laptopa oraz komputera. W efekcie doprowadził pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, wyłudzając 7 tys, zł.

Został oskarżony z art. 286 Kodeksu karnego.  Zgodnie z nim kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

W 2018 r. Sąd Rejonowy w P. uznał go za winnego i wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności. Stwierdził zarazem, że zarzuconego mu czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary za umyślne przestępstwo podobne (art. 64 § 1 Kk). Orzeczenie uprawomocniło się, bo nie złożono apelacji.

Wniosek kasacji RPO

RPO zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa procesowego - art. 410 i art. 7 Kodeksu postępowania karnego. Polegało to na oparciu rozstrzygnięcia jedynie na części materiału dowodowego, ujawnionego na rozprawie.

Skutkiem było dowolne przyjęcie przez sąd, że oskarżony dopuścił się oszustwa w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary za umyślne przestępstwa podobne. W konsekwencji zastosowano wobec niego przepis o recydywie z art. 64 § 1 Kk.

Stanowi on: Jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Tymczasem z ujawnionych na rozprawie odpisów wyroków wynika, że w tym okresie oskarżony nie odbywał żadnej kary pozbawienia wolności - przed popełnieniem czynu będącego przedmiotem tego postępowania.

Dlatego RPO wnosi  o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego i przekazanie  mu sprawy do ponownego rozpoznania.

Argumentacja RPO

Wyrok nie może się ostać. Jak bowiem wynika z odpisów wyroków, ujawnionych na rozprawie, przed datą czynu będącego przedmiotem tego postępowania, mężczyzna był prawomocnie skazany za podobne występki przez Sąd Rejonowy P-S.M. i Sąd Rejonowy w S. Jedna z tych kar z 2013 r. - 2 lata pozbawienia wolności - została warunkowo zawieszona na 5 lat. Drugą karę z 2014 r. - 10 miesięcy pozbawienia wolności - warunkowo zawieszono zaś na 3 lata.

A nie ma informacji wskazujących, że w obu tych sprawach  zarządzono wykonanie kar oraz że w dniu czynu będącego przedmiotem tego postępowania odbył on  6 miesięcy kary pozbawienia wolności za którykolwiek z wcześniejszych czynów.

W świetle całokształtu materiału dowodowego ujawnionego na rozprawie brak było zatem podstaw do zakwalifikowania zarzuconego mu czynu jako popełnionego w warunkach art. 64 § 1 Kk. 

Takie naruszenie prawa należy uznać za istotne. Przede wszystkim skazanie w warunkach art. 64 § 1 Kk może mieć dla skazanego negatywne konsekwencje w przyszłości, zwłaszcza przy ewentualnym ubieganiu się o warunkowe zwolnienie. Wobec skazanych w tych warunkach stosuje się surowsze przesłanki formalne niż na zasadach ogólnych. Skazanie w warunkach recydywy specjalnej zwykłej jest ponadto okolicznością obciążającą przy wymiarze kary - podkreśla w kasacji zastępca RPO Stanisław Trociuk.

II.510.137.2019