Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Podczas wyborów parlamentarnych oraz referendum ogólnokrajowego diety dla członków komisji obwodowych będą takie, jak podczas wyborów do Sejmu i Senatu RP, Prezydenta RP oraz do Parlamentu Europejskiego
• Przy jednoczesnych wyborach i referendum członkowie obwodowych komisji wyborczych nie będą mieli jednak tożsamych zadań i nie będą wykonywać tożsamej pracy, jak przy samych wyborach - podkreśla Rzecznik Praw Obywatelskich
• AKTUALIZACJA: Państwowa Komisja Wyborcza po dokonaniu bardzo znaczącej podwyżki wysokości zryczałtowanych diet dla członków obwodowych komisji wyborczych (o ponad 70%), nie znalazła uzasadnienia dokonania dodatkowej podwyżki w związku z zarządzonym referendum ogólnokrajowym - głosi odpowiedź PKW 

Zastępca RPO Stanisław Trociuk poprosił o stanowisko w tej sprawie Magdalenę Pietrzak, sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej i szefową Krajowego Biura Wyborczego. 

Do RPO wpłynął wniosek ws. sposobu ustalania wysokości diet za pracę w komisji obwodowej w przypadku jednoczesnego przeprowadzenia wyborów do Sejmu RP i Senatu RP oraz referendum ogólnokrajowego.

Zgodnie z przesłanym przez wnioskodawcę pismem Szefa Krajowego Biura Wyborczego, do określenia wysokości diet przysługujących członkom obwodowych komisji wyborczych zastosowanie będzie miała uchwała nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do Sejmu i Senatu RP, Prezydenta RP  i Parlamentu Europejskiego.

Z pisma wynika, że zgodnie z wykładnią Biura, w przypadku przeprowadzanych jednocześnie wyborów parlamentarnych i referendum ogólnokrajowego, nie znajdą zastosowania przepisy rozporządzenia MSWiA z 30 kwietnia 2003 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom obwodowych komisji do spraw referendum w referendum ogólnokrajowym oraz trybu udzielania im dni wolnych od pracy. Taka wykładnia wynika z art. 90 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym. 

Przepisy te wskazują, że w przypadku przeprowadzenia referendum i wyborów w tym samym dniu głosowanie przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych dla właściwych wyborów i na podstawie spisów wyborców sporządzonych dla tych wyborów, a zadania komisarzy wyborczych i komisji obwodowych wykonują odpowiednio okręgowe i obwodowe komisje wyborcze powołane do przeprowadzenia właściwych wyborów.

Tymczasem w przypadku jednoczesnych wyborów parlamentarnych oraz referendum ogólnokrajowego członkowie obwodowych komisji wyborczych nie będą przecież mieli tożsamych zadań i nie będą wykonywać tożsamej pracy jak w przypadku przeprowadzenia samych wyborów.

W szczególności ustalenie wyników głosowania w obwodzie wymaga podjęcia szeregu działań, które nie są podejmowane podczas samych wyborów, w tym: 

• ustalenia liczby niewykorzystanych kart do głosowania w referendum i umieszczenia ich w zapieczętowanym pakiecie, 
• ustalenia liczby osób uprawnionych do głosowania oraz liczby osób, którym wydano karty do głosowania,
• przeliczenia wyjętych z urny kart do głosowania, ustalenia i podania w protokole głosowania w obwodzie przyczyny ewentualnych niezgodności w liczbie kart w urnie oraz liczbie kart wydanych.

Dlatego też, wyceniając wysiłek członków komisji, nie można pomijać tego, że będą oni wykonywać zarówno zadania związane z przeprowadzeniem referendum, jak i z przeprowadzeniem wyborów.

Odpowiedź Magdaleny Pietrzak, sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej

Z upoważnienia Państwowej Komisji Wyborczej, odpowiadając na pismo z dnia 14 września 2023 r. przesłane za pośrednictwem platformy ePUAP znak sprawy VII.602.37.2023.KNK, informuję, że jak słusznie wskazano zgodnie z art. 90 ust. 1 pkt 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 851 oraz z 2023 r. poz. 497 i 1628) w przypadku przeprowadzania referendum w tym samym dniu, w którym odbywają się wybory do Sejmu i do Senatu głosowanie przeprowadza się w obwodach glosowania utworzonych dla właściwych wyborów i na podstawie spisów wyborców sporządzonych dla tych wyborów.

Natomiast jak wynika z art. 90 ust. 1 pkt 2 ustawy o referendum ogólnokrajowym, zadania komisarzy i komisji obwodowych wykonują odpowiednio okręgowe i obwodowe komisje wyborcze powołane do przeprowadzenia właściwych wyborów.

Dlatego też w przypadku określenia diet przysługujących członkom obwodowych komisji wyborczych zastosowanie będzie miała uchwała nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 2 sierpnia 2023 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Parlamentu Europejskiego.

Wskazane w piśmie Pana Rzecznika rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 kwietnia 2003 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom obwodowych komisji do spraw referendum w referendum ogólnokrajowym oraz tryb udzielenia im dni wolnych od pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1216) nie ma zastosowania, z uwagi na fakt, że w związku ze zbliżającymi się wyborami do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz referendum ogólnokrajowym zarządzonych na dzień 15 października 2023 r. nie będą powoływane obwodowe komisje do spraw referendum.

Jednocześnie informuję, że Państwowa Komisja Wyborcza po dokonaniu bardzo znaczącej podwyżki wysokości zryczałtowanych diet dla członków obwodowych komisji wyborczych (o ponad 70%), nie znalazła uzasadnienia dokonania dodatkowej podwyżki w związku z zarządzonym referendum ogólnokrajowym.

Ponadto wskazuję, że zgodnie z art. 154 § 4 Kodeksu wyborczego w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 marca 2023 r. członkowi obwodowej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługuje zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, prawo do wynagrodzenia ze stosunku pracy. Dotychczas tego prawa członkowie komisji nie posiadali.

VII.602.37.2023