Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wraz z przedstawicielami Biura RPO uczestniczył w spotkaniu warsztatowym z Zespołem Ośrodków Wsparcia z Piastowa pn. „przeMOC - Nie milcz! Bądź bohaterem. Jak dzielić się doświadczeniami kampanii? Jak włączyć do działań nowe grupy?”. Spotkanie odbyło się w środę, 20 marca, w Starostwie Powiatowym w Pruszkowie
• Przemoc jest skrajną formą dyskryminacji. Wiele instytucji pracuje z osobami z doświadczeniem przemocy i osobami stosującymi przemoc. Dziś porozmawiamy o tym, jak zarazić entuzjazmem inne osoby z całej Polski, by zwalczały bariery - tak jak Zespół Ośrodka Wsparcia w Piastowie – mówił Marcin Wiącek na spotkaniu w Pruszkowie
• Na spotkaniu obecne były lokalne organizacje i instytucje działające w obszarze przeciwdziałania przemocy oraz mieszkańcy z rejonu: młodzież szkolna, osoby starsze, lokalni aktywiści z niepełnosprawnościami i samorzecznicy
• Rzecznik wraz z pracownikami Biura odwiedził także Zespół Ośrodków Wsparcia w Piastowie, gdzie rozmawiał z pracownikami ośrodka o ich codziennej pracy oraz roli Ośrodków Interwencji Kryzysowej w społeczności lokalnej. - Pani dyrektor przedstawiła nam swoich pełnych empatii współpracowników i opowiedziała o kampanii, którą jako wzorzec chcemy prezentować dla innych instytucji – podsumował RPO

- Przedmiotem dzisiejszego spotkania jest to, do czego doprowadziły działania Pani Dyrektor i Zespołu Ośrodku Wsparcia w Piastowie, czyli działania, które powinny być realizowane w całej Polsce – mówił RPO Marcin Wiącek w wystąpieniu podczas spotkania z Zespołem Ośrodków Wsparcia z Piastowa, które odbyło się 20 marca 2024 r. w Pruszkowie.

- To stworzenie kampanii informującej i uświadamiającej o tym, że osoby z doświadczeniem przemocy mają prawo reagować, mogą zgłaszać przemoc do instytucji i otrzymać wsparcie. Brakuje tej wiedzy i wiedzy, gdzie można udać się po pomoc. Być może brakuje jej dlatego, że przepisy prawne są tak a nie inaczej skonstruowane, instytucji jest wiele, a ludzie - mogą się gubić w gąszczu przepisów – mówił Rzecznik.

Diagnoza sytuacji i adekwatne działanie

Spotkanie lokalne miało dwa cele. Pierwszy dotyczący wypracowania rekomendacji w zakresie rozwijania i upowszechniania dobrej praktyki, wypracowanej w powiecie pruszkowskim kampanii społecznej pn. „przeMOC- Nie milcz! Bądź bohaterem”. Drugim celem były warsztaty i zebranie pomysłów nt. przeciwdziałania przemocy wobec różnorodnej grupy osób z niepełnosprawnościami i osób starszych oraz nt. skutecznego włączenia tych grup w działania edukacyjne z prewencji przemocy.

Uczestników spotkania powitali: Katarzyna Wiśniewska, Dyrektorka Zespołu Ośrodków Wsparcia w Piastowie i Krzysztof Rymuza, Starosta Pruszkowski. Z kolei Barbara Imiołczyk, Dyrektorka Centrum Projektów Społecznych Biura RPO, opowiedziała, dlaczego pracownikom Biura RPO zależy na tym, by z dobrych praktyk z Piastowa mogły korzystać inne społeczności lokalne w całej Polsce.
- Jesteśmy w Pruszkowie, bo zauważyliśmy Zespół Ośrodka Wsparcia i kampanię „przeMOC”. To, na co zwróciliśmy uwagę to poprzedzająca kampanię diagnoza sytuacji. Druga rzecz: niezwykła współpraca różnych środowisk - zespołów wsparcia, policji, szkół, organizacji. Trzecia: zróżnicowanie metod kampanii i jej oddziaływanie, szczególnie na młodzież. Chcielibyśmy, by przykład kampanii był upowszechniany w różnych miejscach w Polsce – mówiła dyrektorka Imiołczyk.

Dobra praktyka z powiatu pruszkowskiego

Kampania „przeMOC - Nie milcz! Bądź bohaterem” miała na celu podnieść świadomość społeczną mieszkańców powiatu pruszkowskiego na temat zjawiska przemocy domowej. Działania kampanii zaprezentował Mateusz Nogieć, psycholog z Zespołu Ośrodków Wsparcia w Piastowie.

Zespół przygotował różnorodne działania edukacyjne i wspierające dzieci, młodzież, rodziców; osoby z niepełnosprawnościami, seniorów oraz osoby pozostające w trzeźwości wraz z osobami współuzależnionymi. Działania miały na celu przedstawienie mechanizmów przemocy, a także informowanie, gdzie konkretnie można znaleźć pomoc i wsparcie w przypadku doświadczenia przemocy.

Przykładowe działania kampanii to m.in.: organizacja koncertów profilaktycznych przed przemocą z udziałem lokalnego muzyka Piotra „Poison” Plichty, warsztaty dla młodzieży i wspólne przygotowanie teledysku, 40 dyskusji profilaktycznych w szkołach, dni otwarte dla mieszkańców realizowane w formie rozmów z psychologami.

Realne efekty kampanii

Następnie odbyła się dyskusja z udziałem partnerów kampanii na temat doświadczeń przygotowania, realizacji, wyzwań i lekcji na przyszłość z kampanii „przeMOC”. Panel poprowadziła Monika Wiszyńska-Rakowska, Pełnomocniczka RPO ds. praw osób z niepełnosprawnościami. Każdy z uczestników panelu podkreślił, że kluczowe jest wiedza i doświadczenie oraz możliwość współpracy.

Jednym z efektów kampanii, opisanych podczas panelu, była realna zmiana świadomości wśród kobiet współuzależnionych, które dotychczas postrzegały siebie wyłącznie z perspektywy ofiary. Dzięki pomocy psychologicznej, kobiety zdały sobie sprawę z tego, że stosują – inny rodzaj przemocy niż tej, którą doświadczają – przemoc psychiczną na swojej rodzinie.

Przedstawicielka Policji podkreśliła, że niezwykle istotną zmianą w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej było wskazanie, że przez osobę doznającą przemocy domowej należy także rozumieć małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej wobec członków rodziny (art. 2 ust. 2 ustawy dodany 23 czerwca 2023).

Obecne na spotkaniu osoby Głuche zwróciły uwagę na konieczność zadbania o dostępność przekazów kampanii, w tym prezentowanego na spotkaniu teledysku, dla osób Głuchych i z różnymi niepełnosprawnościami. 

Jak włączyć do działań kolejne grupy?

Podczas wydarzenia odbyły się warsztaty, podczas których uczestnicy wspólnie pracowali nad tematem włączenia w działania edukacyjne nt. profilaktyki i przeciwdziałania przemocy różne grupy osób. Warsztaty obejmowały sześć grup:

1. Jak włączyć osoby z niepełnosprawnościami, jakie działania są potrzebne? 
2. Jak włączyć osoby starsze, jakie działania są potrzebne? 
3. Jak pracować z wykorzystaniem muzyki/sztuki w kampaniach antyprzemocowych? Jak podać dalej doświadczenia Kampanii? 
4. Jak angażować w działania kampanii osoby, które doświadczyły przemocy/ uzależnienia do dzielenia się swoją historią? 
5. Jak współpracować z Biurem RPO w obszarze przeciwdziałania przemocy, diagnozowania problemów i promowania dobrych praktyk?
6. Jak „podać dalej” doświadczenia Kampanii? Kto może skorzystać z dobrej praktyki? Jak ją upowszechniać?

- Wypracowane przez Państwa wnioski będą dla nas praktycznie przydatne, również do kolejnych naszych działań – zapewniła Barbara Imiołczyk, Dyrektorka Centrum Projektów Społecznych Biura RPO.

Wizyta RPO w Ośrodku Wsparcia

Przed spotkaniem w Pruszkowie Rzecznik Praw Obywatelskich wraz z pracownikami Biura RPO wizytowali Zespół Ośrodków Wsparcia w Piastowie. Ośrodek działa od 2006 r. na terenie powiatu pruszkowskiego i skupia się na zapewnieniu wsparcia oraz schronienia osobom doświadczającym przemocy w rodzinie lub znajdującym się w trudnej sytuacji kryzysowej.

Funkcjonowanie i działalność piastowskiego Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie i Ośrodka Interwencji Kryzysowej zaprezentowała Katarzyna Wiśniewska, Dyrektor ZOW Piastów i zarazem Prezes Konwentu Dyrektorów Ośrodków Interwencji Kryzysowej.

Rozmowa z dyrektor Wiśniewską i pracownikami dotyczyła także trudności i wyzwań z jakimi mierzy się Ośrodek, form wsparcia dla  osób z różnymi doświadczeniami przemocy, doświadczanych ograniczeń systemowych przez Ośrodek, trudności w dofinansowaniu działania Ośrodka. Dyrektor Wiśniewska przedstawiła postulaty potrzebnych zmian m.in. niewłaściwie skonstruowanego systemu: wyższości procedur nad potrzebą wsparcia człowieka.

- Usłyszałem od Pani dyrektor Wiśniewskiej o wielu rzeczach, które nie działają w naszym kraju: brak finansów, praktykę bezdusznych przepisów. Następstwem tego będzie działanie, jakie podejmiemy jako Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich – podsumował prof. Wiącek.

W czasie wizyty w ZOW Piastów została poruszona także rola Ośrodków Interwencji Kryzysowej w społeczności lokalnej. Są to ważne placówki, których oferta działań nie jest dobrze znana mieszkańcom. Do Ośrodków przyjmowane są osoby bez skierowania i bez względu na dochód. Ośrodki zapewniają specjalistyczną pomoc i nieodpłatnie schronienie osobom doświadczającym przemocy domowej lub znajdującym się w trudnej sytuacji kryzysowej. Wsparcia udzielają specjaliści różnych dyscyplin, m.in.: pracownicy socjalni, psycholodzy, lekarze, pielęgniarki środowiskowe, policjanci. Niestety, nie we wszystkich powiatach tworzone są ośrodki interwencji kryzysowej.

***

Spotkania w Piastowie i Pruszkowie były częścią cyklu spotkań lokalnych, organizowanych w różnych miastach przez Biuro RPO wspólnie z partnerami społecznymi działającymi w obszarze przeciwdziałania przemocy wobec osób z niepełnosprawnościami i wobec osób starszych.

Spotkanie organizowało Biuro RPO, współorganizował Zespół Ośrodków Wsparcia w Piastowie, partnerem było Starostwo Powiatowe w Pruszkowie.

Kampania „przeMOC. Nie milcz! Bądź bohaterem!” była realizowana przez Zespół Ośrodków Wsparcia w Piastowie we współpracy z Komendą Powiatową Policji w Pruszkowie, Stowarzyszeniem Rodzin Abstynenckich SOCJUS, Fundacją NOVO ze środków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego w Pruszkowie.