W Ostródzie za gotówkę kupisz tylko bilet tygodniowy i miesięczny. Interwencja BRPO
- W Ostródzie jednorazowy bilet komunikacji miejskiej można kupić tylko w formie bezgotówkowej. Za gotówkę można nabyć jedynie bilet tygodniowy i miesięczny
- Budzi to wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich, zwłaszcza że świadczenie usług przewozu jest zadaniem własnym gminy i jest przez nią organizowane oraz finansowane
- Problem wpisuje się w wykluczenie cyfrowe seniorów i innych osób o ograniczonych kompetencjach cyfrowych
Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura RPO Piotr Mierzejewski prosi o stanowisko burmistrza Ostródy Zbigniewa Michalaka.
Do Rzecznika docierają skargi obywateli, że firma, która na zlecenie miasta wykonuje transport publiczny wprowadziła zasadę, zgodnie z którą zakup biletów jednorazowych jest możliwy wyłącznie w formie bezgotówkowej (kartą kredytową lub płatnością nfc na urządzeniach mobilnych, pod warunkiem przypisania do używanego oprogramowania karty kredytowej). Osoby niemające możliwości płatności bezgotówkowej mogą za gotówkę nabyć bilet tygodniowy i miesięczny.
Budzi to wątpliwości Rzecznika, biorąc pod uwagę, że spółka Żegluga Ostródzko-Elbląska Sp. z o.o. jest spółką komunalną, a świadczenie usług przewozu jest zadaniem własnym gminy i jest przez nią organizowane oraz finansowane.
Problem wpisuje się w wykluczenie cyfrowe seniorów i innych osób o ograniczonych kompetencjach cyfrowych. Opisane zasady zakupu biletów jednorazowych, wraz z umożliwieniem zakupu przy pomocy gotówki wyłącznie biletów okresowych, tylko w jednym punkcie obsługi pasażera na terenie gminy, mogą ograniczać dostępność transportu zbiorowego a tym samym prowadzić do wykluczenia komunikacyjnego.
W ocenie Rzecznika należy ze szczególną ostrożnością formułować przepisy prawa miejscowego i postanowienia regulaminowe, które mogą się przyczynić do rozwoju tego zjawiska.
Konstytucja (art. 166 ust. 1) i ustawa o samorządzie gminnym, zobowiązując do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, nakłada na gminę obowiązek urzeczywistnienia tych potrzeb społecznych lokalnej wspólnoty, które mieszczą się w zakresie działania gminy, są potrzebami powszechnymi lub dominującymi i służą realizacji ogólnych, wspólnych kategorii interesów prawnych tej społeczności. W tym znaczeniu stają się one potrzebami o charakterze publicznym.
W ocenie RPO dopuszczalne jest podejmowanie przez gminę działań służących przekonywaniu mieszkańców do płatności bezgotówkowych za przejazdy komunikacją miejską i wprowadzenie preferencji w tym zakresie polegających np. na rezygnacji z opłat manipulacyjnych. Niemniej zgodnie z art. 31 ustawy o Narodowym Banku Polskim, znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety. A znaki pieniężna emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi w Polsce.
Z tych względów gmina (czy też spółka komunalna) nie powinna w drodze regulacji wewnętrznych doprowadzić do faktycznego wyłączenia możliwości opłacenia przejazdu komunikacją miejską w formie gotówkowej.
V.815.7.2023