Biuletyn Informacji Publicznej RPO

9 marca 2023 r. Marcin Wiącek w programie Gość Wydarzeń na antenie telewizji Polsat mówił m.in. o śmierci syna posłanki, posiedzeniach Trybunału Konstytucyjnego oraz obowiązkach Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie ochrony praw osób z niepełnosprawnościami.

Sprawa samobójczej śmierci syna posłanki

– Musimy zdać sobie sprawę z tego, że doszło do podania w mediach informacji umożliwiającej identyfikację ofiar pedofila – mówił Rzecznik i podkreślił, że nie może dochodzić do takich przypadków. – To jest wtórna wiktymizacji takiego człowieka i nie wolno do tego dopuścić.

Jak donoszą media śledztwo jest prowadzone w sprawie o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 151 kodeksu karnego to jest nakłanianie i pomocnictwo do samobójstwa. - Warto przyjrzeć się tej sprawie z punktu widzenia innych przepisów prawa karnego. Chodzi o niezgodne z prawem przetwarzanie danych osobowych. Warto ustalić w jaki sposób te informacje zostały ujawnione – zwrócił uwagę RPO

Rzecznik mówił, że wszelkie sprawy w sądzie tego typu toczą się w warunkach maksymalnej, ścisłej niejawności.

– Taka jest cecha postępowań w tych sprawach, w których bardzo liczy się to, aby nie dochodziło do ujawnienia danych, ujawienia informacji pozwalających na zidentyfikowanie ofiary pedofila.
Marcin Wiącek mówił także o atmosferze i emocjach towarzyszących wpisom i komentarzom zamieszczanym w internecie.

– Chciałbym podkreślić, że przypisanie odpowiedzialności za popełnienie czynów zabronionych prawem leży w kompetencjach organów państwa. Dajmy im czas na to, aby wyjaśnić tę dramatyczną sytuację – tłumaczył i dodał, że obserwuje bardzo niedobrą eskalację emocji z wielu różnych stron. 

- Należy o tym mówić, aby było jak najmniej nienawiści, jak najmniej przypadków hejtu w internecie oraz w mediach i mediach społecznościowych – mówił RPO i poruszył kwestię wypracowania standardów i procedur umożliwiających walkę z tego typu zjawiskami.

– Słowo potrafi zabić człowieka – zaznaczył.

– Moim obowiązkiem jest apelowanie o powściągliwość i o to, żeby rozmawiać i dyskutować o poważnych problemach, ale nie krzywdzić się, ponieważ wiemy do czego potrafi doprowadzić słowo. Wiemy, do czego potrafi doprowadzić hejt – mówił i podkreślił potrzebę edukowania w tym temacie dzieci i młodzieży w szkołach.

Trybunał Konstytucyjny

Rzecznik mówił również o Trybunale Konstytucyjnym i jego potencjalnym niezebraniu się w pełnym składzie, który jest niezbędny do rozpatrzenia m.in. wniosku Prezydenta w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym.

– Analizuję tę sprawę powiedział i dodał, że zajmował się naukowo Trybunałem Konstytucyjnym przez wiele lat. 

- Pewne doraźne rozwiązanie, z którego można w takiej sytuacji skorzystać to nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i umożliwienie rozpoznawania wniosku Prezydenta w trybie kontroli prewencyjnej w składzie innym niż pełny – tłumaczył.

– Rozwiązanie tego problemu jest konieczne w sposób systemowy. Nie może dojść do takiej sytuacji, że mamy organ władzy publicznej, konstytucyjny organ państwa o tak silnych kompetencjach, który jest sparaliżowany.

Rzecznik mówił o najbliższych posiedzeniach TK, które mają się odbyć w pełnym składzie: 21 marca – w sprawie kar nakładanych przez organy Unii Europejskiej związanych z niewykonaniem orzeczeń odnoszących się do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego oraz drugiej dotyczącej rzekomego sporu kompetencyjnego między prezydentem a Sądem Najwyższym dotyczącego ułaskawienia, która zaplanowana jest na 26 kwietnia.

– Jeżeli zbierze się pełny skład, jeżeli będzie uczestniczyła w tych posiedzeniach co najmniej 11 sędziów to znaczy, że ten kryzys jest zażegnany.

Zapytany o inne możliwe rozwiązanie tej sytuacji polegające np. na rezygnacji prezes Julii Przyłębskiej ze stanowiska powiedział, że to jest autonomiczna decyzja pani prezes. - Pani prezes ma prawo do podjęcia tego typu decyzji. Wówczas powinna ruszyć procedura wyboru kandydatów.

Rzecznik został także zapytany o kasacją podjętą przez Sąd Najwyższy w sprawie Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego, których prezydent Duda ułaskawił, mimo braku prawomocnego wyroku.

– To jest niezwykle skomplikowany problem prawny – podkreślił. - Dużo również zależy od tego, czy 26 kwietnia zbierze się Trybunał Konstytucyjny w tej sprawie, czy i w jakim kierunku rozstrzygnie rzekomy spór kompetencyjny – mówił i przypomniał, że stanowisko w tej toczącej się już szósty rok sprawie zgłosił poprzedni RPO.

– Uważam, że to postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym nie powinno się toczyć. Powinno dojść do jego umorzenia – mówił RPO i przybliżył historię sprawy.

Sytuacja osób z niepełnosprawnościami i krytyka papieża Jana Pawła II

– Bardzo dużo rozmawiam z osobami z niepełnosprawnościami i ich przedstawicielami. Powołałem również pełnomocniczkę do spraw wdrażania konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami – mówił i przypomniał, że Rzecznik jest organem powołanym do monitorowania wdrażania tej konwencji. 

- Uważam, że sytuacja osób z niepełnosprawnościami i opiekunów osób z niepełnosprawnościami jest niezwykle trudna. Wspieram postulaty tych środowisk. Jestem w kontakcie w tym zakresie Radą Ministrów i właściwymi organami.

Rzecznik zapytany został także o uchwałę Sejmu w sprawie obrony dobrego imienia św. Jana Pawła II.

– Jest to uchwała, która jako taka nie ma mocy prawnej. Jest to wyraz pewnego przekonania, opinii Sejmu jako organu większości parlamentarnej – mówił i zaznaczył, że sprawami pedofilii w naszym kraju zajmuje się Państwowa Komisja do spraw Pedofilii.

– Ma ona od niedawna zmienione, dosyć silne kompetencje do wyjaśnienia tego typu zarzutów i tego typu doniesień. (…) Jest to organ, który ma kompetencje do tego, żeby się tym zajmować również w przypadku, gdy doszło do przedawnienia.

– Uważam, że w demokratycznym państwie prawnym, jeżeli pojawia się zarzut naruszenia prawa to ten zarzut naruszenia prawa powinien być wyjaśniony w stosownych procedurach – podkreślił.