Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Bankowy Fundusz Gwarancyjny 29 września 2022 r. wydał decyzję o przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. Procedura ta jest przeprowadzana na podstawie przepisów ustawy z 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Skutkiem wydanej decyzji było umorzenie obligacji podporządkowanych emitowanych przez bank. Obligacje te były nabywane głównie przez klientów detalicznych, którym oferowano je często, jako produkt równorzędny z lokatą bankową. Innym skutkiem wspomnianej decyzji było pozostawienie kredytów frankowych w Getin Noble Bank S.A., zamiast przeniesienia ich do instytucji pomostowej (obecnie VeloBank S.A.), tak jak miało to miejsce z depozytami znajdującymi się na rachunkach prowadzonych przez restrukturyzowany bank. Stawia to w trudnej sytuacji szczególnie tych kredytobiorców, którzy są w sporze sądowym z Getin Noble Bank S.A. w restrukturyzacji. Na tym tle powstało również zagadnienie prawne związane z zabezpieczeniem powództw wytoczonych przez kredytobiorców poprzez zawieszenie spłaty rat kredytu. W odniesieniu do tego problemu Sąd Okręgowy w Warszawie zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Rzecznik Praw Obywatelskich w ramach czynności wyjaśniających wystąpił do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o nadesłanie decyzji z 29 września 2022 r. wraz z uzasadnieniem. Bankowy Fundusz Gwarancyjny odmówił udostępnienia pełnej treści decyzji wraz z uzasadnieniem, powołując się na tajemnice prawnie chronione, w tym tajemnicę zawodową oraz tajemnicę bankową.

Ponadto w związku z decyzją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, skutkującą utratą środków zainwestowanych w obligacje przez bardzo liczną grupę obywateli, Rzecznik skierował pismo do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Podniósł, na kanwie otrzymywanych skarg, że przy oferowaniu obligacji podporządkowanych emitowanych przez Getin Noble Bank S.A. klienci detaliczni nie byli należycie informowani o charakterze tego instrumentu finansowego, jak też brakowało stosownej informacji o ryzykach związanych z obligacjami. Klienci nie byli też świadomi ryzyka wynikającego z przepisów prawa, polegającego na możliwości umorzenia obligacji podporządkowanych w przypadku przymusowej restrukturyzacji podmiotu emitującego.

W odpowiedzi na powyższe pismo zostało wyjaśnione, że we wcześniejszym okresie urząd nie otrzymywał sygnałów o możliwych nieprawidłowościach na etapie sprzedaży obligacji Getin Noble Bank S.A. w latach 2016-2017. Obecnie zaś wszczęcie przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowania w tej sprawie i zbadanie zgłaszanych praktyk nie jest możliwe, gdyż zgodnie z art. 105 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów  nie wszczyna się postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano ich stosowania, upłynęły trzy lata. 

Rzecznik zwrócił się również do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego z prośbą o poinformowanie czy urząd, także w związku z zatwierdzaniem prospektów emisyjnych dotyczących obligacji podporządkowanych Getin Noble Bank S.A., w okresie poprzedzającym wydanie decyzji o przymusowej restrukturyzacji, badał kwestię funkcjonowania tej oferty na rynku detalicznym oraz kwestię powstającego ryzyka dla ogromnej rzeszy klientów związanego z nabyciem obligacji podporządkowanych, a także identyfikował jakiekolwiek zagrożenia, w tym wynikające z otoczenia prawnego, dotyczące tej grupy obywateli na wypadek powstania stanu niewypłacalności u emitenta. Rzecznik nadal oczekuje na odpowiedź.

Jednocześnie Rzecznik Praw Obywatelskich jest świadom, że na decyzję Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wniesiono kilka tysięcy skarg do sądu administracyjnego. Skargi te, składane zarówno przez obligatariuszy Getin Noble Bank S.A., jak i kredytobiorców frankowych, będzie rozpoznawał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Rzecznik po rozstrzygnięciu tych spraw w pierwszej instancji, a także po zapoznaniu się z uzasadnieniem wydanych orzeczeń rozważy, działając w oparciu o zasadę  subsydiarności, zasadność podjęcia ewentualnych dalszych działań interwencyjnych, w tym przystąpienie do sprawy na jej etapie odwoławczym.

V.7000.80.2022