Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Polska organizuje się wyspowo, są miejsca wspaniałej aktywności. Rzecznik chce je poznawać i wspierać, pokazywać ich działania, pytać o najważniejsze problemy, by także w taki sposób pracować na rzecz ochrony praw człowieka - tłumaczył powód wizyty w Małopolskim Stowarzyszeniu Probacja Adam Bodnar.

- Zajmujemy się wpieraniem ludzi w powrocie do życia po odbyciu kary więzienia. Bardzo intensywnie pracujemy z zakładami penitencjarnymi, namawiamy do uczestnictwa w naszych programach, do współpracy  - tłumaczyła prezes Barbara Wilamowska. Małopolskie  Stowarzyszenie Probacja powstało w 2002 r. Od roku 2008 ma status organizacji pożytku publicznego. - Nasze Stowarzyszenie to efekt frustracji osób pracujących z osobami pozbawionymi wolności. Zobaczyliśmy, jak nieefektywny jest nasz system, jak pozorne są działania korekcyjne i wychowawcze w miejscach pozbawienia wolności. Postanowiliśmy to naprawić i zmieniać.

Najbardziej przeszkadzało nam to, że nie wiadomo, dokąd mają pójść po odbyciu kary ludzie, którzy nie mają gdzie wrócić, albo którzy nie powinni wracać do dawnego środowiska. Stowarzyszenie założyło więc w Krakowie dom dla bezdomnych mężczyzn opuszczających jednostki penitencjarne. Centrum Integracji Pro domo pozwala im na usamodzielnienie, zdobycie zatrudnienia i podjęcie koniecznej terapii. Dom funkcjonuje w oparciu o model społecznościowy. Dysponuje 14 miejscami. W ciągu roku przyjmowanych jest ok. 50 osób.

Początki były dramatyczne, bo mieszkańcy byli przeciwni takiej placówce w ich sąsiedztwie, choć zgadzali się, że pomoc, którą daje byłym więźniom Stowarzyszenie, jest działaniem na rzecz dobra wspólnego. Gdyby nie pomoc pewnego przedsiębiorcy, który zaoferował Stowarzyszeniu nowe miejsce na dom dla podopiecznych, projekt by się nie udał. A tak panowie tam mieszkają ( w skromnych warunkach), chodzą do pracy, uczą się nowego życia. Obowiązuje całkowity zakaz picia alkoholu i używania narkotyków, bezwzględnie egzekwowany.

Z domu korzysta sześć jednostek penitencjarnych, które tu wysyłają osoby zwalniane po odbyciu kary. Ale utrzymanie domu to stała walka i zmagania z przepisami. Stowarzyszenie nie ma pewności, czy dom uda sie utrzymać.

Inne realizowane projekty - przykłady

• Projekt Poczytaj Mi - Projekt integracji rodzin i odbudowy więzi między dziećmi, a rodzicami przebywającymi w zakładach karnych, skierowany jest jednocześnie do dwóch grup beneficjentów: dzieci oraz dorosłych - rodziców / opiekunów odbywających karę pozbawienia wolności. Projekt jest realizowany w małopolskich jednostkach penitencjarnych. Pozbawieni wolności rodzice, przy wsparciu pracowników probacji przygotowują się i nagrywają czytane przez siebie bajki, które są następnie przekazywane ich dzieciom.
• Projekt Kontakt - bazując na wiedzy, korzystając z doświadczenia pracy ze skazanymi i planując realną zmianę w życiu osadzonych Małopolskie Stowarzyszenie Probacja stworzyło program KONTAKT, którego misją jest podniesienie kompetencji wychowawczych osadzonych. Punktem wyjścia jest przekonanie, że uwięzienie jednego z rodziców nie powoduje wyeliminowania go z życia systemu rodzinnego, ale stwarza konkretne i specyficzne warunki, w których ten system będzie się musiał odnaleźć i zafunkcjonować.
• Projekt Wykonanie Orzeczeń – projekt dotyczy osób warunkowo zwalnianych z zakładów karnych oraz osób w okresie warunkowego zawieszenia kary. Polega na zawiązywaniu z nimi indywidualnego kontraktu. Wciągu 20 miesięcy realizacji projektu sądy powierzyły Stowarzyszeniu do wykonania 56 spraw. Wśród tych spraw są tylko 4 osoby z grupą ryzyka B. Pozostałe osoby mają kwalifikację ryzyka powrotu do przestępstwa – C, czyli SA to osoby skazywane w warunkach recydywy, wielokrotnie karane, z zaburzeniami psychicznymi i osobowości, uzależnione i często bez stałego miejsca zamieszkania. Można powiedzieć, że są to najtrudniejsi dozorowani.
• Projekt Konsultacje – systemowe wykonywanie orzeczeń nie byłoby możliwe, gdyby nie wcześniejsza interwencja podejmowana wobec osób pozbawionych wolności jeszcze w trakcie odbywania kary. Pracownicy probacji korzystając z pomocy prawników, psychologów i specjalistów terapii uzależnień nawiązują kontakt z osobami pozbawionymi wolności jeszcze w trakcie ich pobytu w więzieniu, realizując program przygotowania do zwolnienia na podstawie przepisu art. 164 Kodeksu karnego wykonawczego. Praca pozwala na realne zaplanowanie przestrzeni funkcjonowania skazanego w zakresie pracy, zakwaterowania, terapii, uporządkowania spraw rodzinnych i prawnych.