Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga obywatela dotycząca kwestii składania do Sejmu RP petycji za pomocą środków komunikacji elektronicznej (zgodnie z ustawą z dnia 11 lipca 2014 roku o petycjach, Dz. U. poz. 1195). Opierając się na swoich doświadczeniach oraz m.in. na korespondencji z Biurem Komunikacji Społecznej Kancelarii Sejmu RP w tej sprawie obywatel wskazał, że aby skutecznie złożyć petycję tą drogą, Kancelaria Sejmu RP wymaga od składającego skorzystania z platformy ePUAP, co w praktyce ogranicza jego konstytucyjne prawa.

Rzecznik w wystąpieniu do szefa Kancelarii Sejmu RP przytoczył skargę obywatela i podkreślił, że w kontekście art. 4 ust. 5 ustawy o petycjach, petycja może być składana za pomocą:

• bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu,
• profilu zaufanego ePUAP,
• zwykłej poczty elektronicznej.

Ograniczenie możliwości składania petycji wyłącznie do pierwszych dwóch możliwości nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

W odpowiedzi z dnia 21 lipca 2016 roku, szef Kancelarii Sejmu RP wskazał: „Jeśli konkretne regulacje mają prawidłowo funkcjonować, stosowaniu doktrynalnych zasad interpretacji prawniczej musi towarzyszyć uwzględnienie aspektów praktycznych. Stąd też przyjęto zasadę, że petycje składane do Sejmu drogą elektroniczną powinny zostać złożone poprzez platformę e-puap lub zostać opatrzone podpisem elektronicznym. […] Ponadto istnieje możliwość przysłania petycji tradycyjną pocztą. […]”.

W piśmie sformułowano również szereg krytycznych uwag dotyczących możliwości składania petycji pocztą elektroniczną, wskazując m.in. na trudności w weryfikacji tożsamości. Szef Kancelarii Sejmu RP podkreślił: „Nie oznacza to jednak, że w przypadkach, gdy podmiot składający petycję z wykorzystaniem zwykłej korespondencji mailowej, nawet bez podania przyczyny odmawia skorzystania z platformy e-puap narażony jest na zignorowanie takiej petycji […] Jakkolwiek preferowane jest, jeśli idzie o elektroniczne środki komunikacji składanie petycji poprzez platformę e-puap, to jednak ani formalnie, ani w praktyce petycja składana mailem nie jest odrzucana przez Kancelarię Sejmu, jeśli wnioskodawca definitywnie chce skorzystać z tego środka komunikacji”.

Dr Jarosław Zbieranek, Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego BRPO:

Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje funkcjonowanie ustawy o petycjach w możliwie szerokim zakresie. W tym celu dokonuje analiz regulacji prawnej, ale także praktyki stosowania ustawy. Informacje pochodzące od obywateli są w tym kontekście niezwykle cenne. Korespondencja RPO z szefem Kancelarii Sejmu RP doprowadziła do jednoznacznego potwierdzenia możliwości skutecznego składania petycji przez uprawnione podmioty do Sejmu RP również w formie korespondencji mailowej.