Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sędziowie mają wątpliwości, czy zażalenie w sprawach o kontakty rodzica z dzieckiem powinny być rozpoznawane przez inny skład tego samego sądu (tzw. „zażalenia poziome”), czy też przez sąd II instancji
• Według resortu sprawiedliwości właściwym sądem jest sąd II instancji

16 marca 2020 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wątpliwości prawnych, jakie powstają w sprawach o wykonywanie kontaktów.

Obecnie, po zmianie przepisów, która weszła w życie 7 listopada 2019 r., sędziowie mają wątpliwości, czy zażalenie, składane w takich sprawach, powinno być rozpoznawane przez inny skład tego samego sądu (tzw. „zażalenia poziome”), czy też przez sąd II instancji. Sąd Okręgowy w Poznaniu przedstawił zagadnienie prawne w tej sprawie Sądowi Najwyższemu.

Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że minister, dysponując prawem inicjatywy legislacyjnej, może doprowadzić do zmiany przepisów i w sposób jednoznaczny wskazać, który sąd jest właściwy do rozpoznania zażaleń.

8 kwietnia 2020 r. wpłynęła odpowiedź Anny Dalkowskiej, podsekretarza stanu w MS. Według resortu właściwym do rozpoznania zażalenia na takie postanowienia jest sąd drugiej instancji, a nie ten sam sąd w innym składzie.

Jak wskazała Anna Dalkowska, „specyfika spraw o przymusowe wykonanie kontaktów polega na tym, że dla późniejszego przebiegu dalszego postępowania „przymuszającego” fundamentalne znaczenie ma pierwsze postanowienie o zagrożeniu nakazaniem zapłaty za niewykonywanie kontaktów. Stanowi ono jedyną podstawę do wydawania wielu postanowień o nakazaniu zapłaty co może trwać przez wiele kolejnych lat realizacji kontaktów. Postrzegając z tego punktu widzenia doniosłość prawomocnego postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty uznać należy, że rozpoznanie zażalenia na to orzeczenie decyduje o bycie lub dalszym toku sprawy i nie jest kwestią drobną, o nikłej wadze procesowej i stopniu komplikacji. W istocie kończy ono pewien wstępny etap postępowania i dotyczy istoty sprawy. To dodatkowo wskazuje na konieczność rozpoznawania zażaleń na postanowienia wydawane w sprawach o przymusowe wykonanie kontaktów przez sąd drugiej instancji”.

Wiceminister dodała jednak, że  zagadnienie nasuwa wątpliwości interpretacyjne (czego dowodem jest pytanie prawne do Sądu Najwyższego). Powoduje to, że będzie ono brane pod uwagę w ramach dalszych prac legislacyjnych nad nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego.

IV.7021.52.2020