Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W związku ze stanem epidemii i licznymi ograniczeniami podstawowych praw i wolności zapewnienie obywatelom dostępu do rzetelnych informacji o działaniach władz jest szczególnie ważne – pisze RPO do MSWiA
• Tymczasem zgodnie z ustawą o COVID w okresie epidemii nie stosuje się przepisów o bezczynności organów na wniosek o informację publiczną
• Oznacza to, że możliwość szybkiego uzyskania informacji publicznej będzie w praktyce zależała wyłącznie od dobrej woli organu

Rzecznik Praw Obywatelskoch zwrócił się do ministra Mariusza Błaszczaka, nadzorującego administrację publiczną, o podjęcie inicjatywy legislacyjnej, która pomogłaby zapewnić obywatelom prawo dostępu do informacji publicznej.

Zgodnie z dotychczasowym prawem obywatel mógł wystąpić do urzędu o udzielenie informacji publicznej. Ten zaś bez zbędnej zwłoki, nie dłużej jednak niż w terminie 14 dni, powinien jej udzielić. Po tym czasie obywatel mógł złożyć skargę na bezczynność organu.  Ustawa o koronawirusie przewidziała jednak, że w czasie epidemii nie stosuje się przepisów o bezczynności organów. Oznacza to w praktyce odebranie obywatelom możliwości wpływu na dotrzymanie dwutygodniowego terminu przez urząd. Samo zaś prawo do informacji publicznej w okresie epidemii jest niezwykle istotne - także z uwagi na sposób przyjmowania ograniczeń w sytuacji niewprowadzenia żadnego ze wskazanych w Konstytucji stanów nadzwyczajnych.

W piśmie do ministra Rzecznik podkreśla, że samo udzielenie informacji jest czynnością materialno-techniczną, a wskazany termin - jedynie instrukcyjny. Tym samym przepisy o terminach procesowych w postępowaniu administracyjnym, o których mówi ustawa o COVID, nie powinny mieć tu zastosowania. Według RPO bieg terminu na udzielenie informacji publicznej nie powinien więc być uzależniony od stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID. Przyjęte obecnie rozwiązanie oznacza – zdaniem Rzecznika – nieuzasadnione zwolnienie organów publicznych z udzielania informacji publicznej bez zbędnej zwłoki w przyjętym terminie.

Taka sytuacja godzi w zagwarantowane w art. 61 Konstytucji prawo dostępu do informacji publicznej. A jest ono jednym z podstawowych instrumentów zapewniających aktywność obywateli w życiu publicznym i możliwość sprawowania społecznej kontroli nad organami państwa. Treść kwestionowanego przepisu budzi również poważne wątpliwości z punktu widzenia prawa do dobrej administracji, o którym mowa w art. 41 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

VII.6060.19.2020