Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Pani pracuje w Niemczech jako opiekunka osób starszych, w miejscu ich zamieszkania. Nie jest pielęgniarką i nie pełni czynności medycznych. Obecnie kończy jej się praca, chce wrócić do kraju, pyta czy ma obowiązek poddania się kwarantannie;

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii w § 2 ust.2 pkt 2 nakłada obowiązek na osobę przekraczającą granicę RP poddanie się kwarantannie trwającą 14 dni licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy, wraz z osobami wspólnie zamieszkującymi lub gospodarującymi. Od tego obowiązku zwolnione są osoby wymienione w § 3 ww. rozporządzenia, w szczególności zgodnie z ust. 3 pkt 1 są to osoby, które przekraczają granicę RP w ramach wykonywania czynności zawodowych, służbowych lub zarobkowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie sąsiadującym przez osoby wykonujące te czynności w tych państwach. Norma ta dotyczy zatem osób zatrudnionych. Celem jej było umożliwienie wykonywania pracy przez osoby mieszkające po jednej stronie granicy a pracujących po drugiej jej stronie. W przypadku pracy w trybie, w którym odpoczynek pracownica odbiera w wymiarze paru tygodni i może go spędzić w Polsce należy uznać, że zachowana jest ciągłość zatrudnienia. Skoro zaś osoba przekraczająca granicę wraca z pracy do swojego miejsca zamieszkania i odpoczynku w Polsce nie powinna być kierowana na kwarantannę. Należy mieć na uwadze, aby zgodnie z § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia osoba pracująca za granicą i przekraczająca granicę miała przy sobie dokumenty potwierdzające zatrudnienie i miejsce wykonywanej pracy. W przypadku, gdyby jednak Straż Graniczna nabrała wątpliwości i przekazała sanepidowi informacje o potrzebie odbycia kwarantanny warto pamiętać o możliwości skrócenia lub zwolnienia z obowiązku odbycia kwarantanny w uzasadnionych przypadkach przez państwowego inspektora sanitarnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu, w których ma być obowiązkowa kwarantanna na co pozwana § 3 ust. 6 ww. rozporządzenia.

Mieszkam w Polsce, pracuję w Niemczech. Jestem zwolniony z obowiązku kwarantanny. Czy mogę przekraczać granicę z dzieckiem i czy dziecko będzie podlegało kwarantannie?

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii mówi, że osoby wracające do kraju z zagranicy maja obowiązek poddać się 14 dniowej kwarantannie. Z tego obowiązku od dnia 4.05.2020 r. zostały zwolnione m.in. osoby, które:

• dojeżdżają do pracy w państwie sąsiadującym (lub przyjeżdżają do pracy z państwa sąsiadującego),
• uczą się lub studiują w państwie sąsiadującym (lub przyjeżdżają uczyć się lub studiować z państwa sąsiadującego).

Zgodnie z przepisami, osoby przekraczające granicę państwową, są obowiązane udokumentować funkcjonariuszowi Straży Granicznej wykonywanie czynności zawodowych, służbowych lub zarobkowych lub pobieranie nauki w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie sąsiadującym.

Odnosząc się więc do tego konkretnego przypadku, jeżeli dziecko nie uczy się w państwie sąsiadującym to po przekroczeniu granicy będzie musiało odbyć obowiązkową kwarantannę. Co więcej, jeśli rodzice dziecka objętego kwarantanną razem z nim mieszkają to oni również zostaną poddani obowiązkowej kwarantannie. Wydaje się więc, że zabieranie ze sobą dziecka w takiej sytuacji jest niecelowe.

Pan prowadzi firmę usługową. Pyta, czy przed wysłaniem pracownika do domu klienta może odebrać pisemne oświadczenie, że klient nie jest chory na COVID-19 i nie miał kontaktu z osobami chorymi.

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą/usługową nie mogą odbierać od swych klientów oświadczeń o stanie zdrowia; przepisy prawa nie przewidują takiej możliwości.

Jest zrozumiałe, że usługodawca dąży do zapewnienia swoim pracownikom, którzy mają bezpośredni kontakt z klientami, bezpieczeństwa i ochrony przed ew. zarażeniem. Należy jednak rozważyć podjęcie działań zapewniających pracownikom właściwą ochronę: maski, rękawiczki, płyny dezynfekcyjne, odzież ochronna; należy również przestrzegać zasady zachowania bezpiecznej odległości pomiędzy osobami.

Pani jest od miesiąca na kwarantannie, bo mieszka z osobą zarażoną COVID-19, nie wie jak długo jeszcze to potrwa. Właściciel, od którego pani wynajmuje mieszkanie wypowiedział jej umowę na koniec maja. Czy może?

Przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.374), przewidują szereg korzystnych dla najemców rozwiązań.

Zgodnie z art. 31t ww. ustawy do dnia 30 czerwca 2020 r. nie wypowiada się najemcy umowy najmu lub wysokości czynszu. Zasady tej nie stosuje się w przypadku wypowiadania umowy najmu najemcy lokalu mieszkalnego:

1. na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 1, 3 lub 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego lub
2. któremu przysługuje tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba ze najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać tego lokalu.

Zgodnie z art. 31u ww. ustawy, w przypadku gdy wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego przez wynajmującego lub wypowiedzenie przez niego wysokości czynszu w takim lokalu nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, a termin tego wypowiedzenia upływa po tym dniu, a przed dniem 30 czerwca 2020 r., termin wypowiedzenia ulega przedłużeniu do dnia 30 czerwca 2020 r.

Przedłużenie terminu wypowiedzenia następuje na podstawie oświadczenia woli najemcy. Oświadczenie woli o przedłużeniu terminu wypowiedzenia umowy najmu lokalu mieszkalnego lub o przedłużeniu terminu wypowiedzenia wysokości czynszu do dnia 30 czerwca 2020 r. najemca składa wynajmującemu lokal najpóźniej w dniu upływu tego terminu.

Powyższej zasady dotyczącej przedłużenia terminu wypowiedzenia nie stosuje się w przypadku wypowiedzenia umowy najmu najemcy lokalu mieszkalnego:

1. na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego lub
2. któremu przysługuje tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba ze najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać tego lokalu.

Zgodnie z przywoływanym powyżej art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli lokator:

1. pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
2. jest w zwłoce z zapłatą czynszu, innych opłat za używanie lokalu lub opłat niezależnych od właściciela pobieranych przez właściciela tylko w przypadkach, gdy lokator nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów lub dostawcą usług, co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub,
3. wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela, lub
4. używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 4 ustawy ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego .

Problem maseczek. Pan jest po operacji przegrody nosowej i nie może zasłaniać nosa i ust. Zna przepisy i wie, że nie ma konieczności udokumentowania kontrolującemu stanu zdrowia uzasadniającego zwolnienie z obowiązku zasłaniania części twarzy. Pyta, co w sytuacji, gdy kontrolujący nie daje wiary wyjaśnieniom. Co będzie jeśli zostanie skierowany wniosek do sanepid-u (natychmiastowa wykonalność nałożonej kary)?

Zgodnie z § 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii od osób zwolnionych z obowiązku zakrywania nosa i ust w miejscach publicznych nie wymaga się okazania orzeczenia. Warto jednak mieć przy sobie taki dokument, np. potwierdzenie niedawnej operacji, aby w razie wątpliwości policjantów można je przedstawić. W przypadku, gdyby jednak funkcjonariusze Policji wystawili mandat karny obwinionemu wolno odmówić przyjęcia mandatu i wtedy sprawa zostanie skierowana do rozpatrzenia przez sąd karny przed, którym można przedstawić swoje racje. Ewentualnie policjanci mogą też niezależnie od mandatu sporządzić notatkę ze zdarzenia i przekazać informacje do państwowej inspekcji sanitarnej. Sanepid na postawie takiej informacji może wszcząć postępowanie w celu wydania decyzji o nałożeniu kary administracyjnej. Taka decyzja ma rygor natychmiastowej wykonalności co oznacza, że samo odwołanie nie wstrzyma wykonania egzekucji kary pieniężnej. Od decyzji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przysługuje stronie odwołanie do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego za pośrednictwem organu I instancji. Wraz z odwołaniem można złożyć wniosek o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji. Dopiero wyczerpanie drogi odwoławczej przed organami administracji, czyli wydanie decyzji przez organ II instancji, otwiera drogę stronie do skargi na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Pani pyta czy zamiast maseczki może być przyłbica.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 02.05.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii ( Dz.U. poz. 792) w § 18 reguluje obowiązek zakrywania ust i nosa

Do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego, w środkach publicznego transportu drogowego, w miejscach ogólnodostępnych, w tym: w tym na drogach i placach, na terenie cmentarzy, parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych, ogrodów zabytkowych, plaż, miejsc postoju pojazdów, parkingów leśnych, w zakładach pracy oraz budynkach użyteczności publicznej oraz na terenie nieruchomości wspólnych.

Pan pytał o etap prac legislacyjnych związanych z Tarczą 3.0. ( na dzień 08.05.2020 r. )

Tarczą antykryzysową 3.0 nazywany jest kolejny pakiet zmian niektórych ustaw, których podstawowym celem jest ograniczenie potencjalnych strat dla polskiej gospodarki wynikających z epidemii COVID-19, w tym łagodzenie skutków epidemii. Przepisy te mają na celu także przygotowanie gospodarki i administracji do wyzwań, jakie czekają po wygaszeniu ognisk epidemii.

Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (druk 344) wpłynął do Sejmu w dniu 28 kwietnia 2020 r. Treść projektu dostępna jest pod poniższym adresem:

http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/C684B92443AA2086C1258558002D9D50/%24File/344.pdf

Opinia RPO jest tu: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-i-tarcza-3-0-rpo-uwagi-dla-senatu

Następnie odbyły się trzy czytania projektu na posiedzeniach Sejmu w dniu 29 i 30 kwietnia 2020 r. Nad projektem obradowała również Komisja Finansów Publicznych, która przestawiła swoje sprawozdanie Sejmowi. Ostatecznie, po uwzględnieniu części zgłoszonych poprawek, Sejm przyjął projekt ustawy i w dniu 30 kwietnia 2020 r. projekt został przekazany Marszałkowi Senatu. W dniu 4 maja 2020 r. projekt został przekazany również Prezydentowi RP. Tekst projektu, przekazany do Senatu można znaleźć na stronie: http://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/344_u/$file/344_u.pdf.

W Senacie, projekt był przedmiotem obrad Komisji Budżetu i Finansów Publicznych na posiedzeniach w dniach 4 i 6 maja 2020 r. Na dzień 8 maja 2020 r., prace w komisji nie zostały zakończone. Planowane jest dalsze procedowanie na 27 posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych w dniu 12 maja 2020 r. Proces legislacyjny w Senacie można śledzić na poniższej stronie internetowej: https://www.senat.gov.pl/prace/senat/proces-legislacyjny-w-senacie/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawa,967.html