Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Mąż przebywa w zakładzie karnym i ma ponad 65 lat. Czy nie można złagodzić kryteriów ubiegania się o przerwę w odbywaniu kary ze względu na zagrożenie epidemiologiczne?

Zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi w okresie stanu zagrożenia epidemicznego sąd penitencjarny, na wniosek dyrektora zakładu karnego, zatwierdzony przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej może udzielić skazanemu przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

Dyrektor zakładu karnego może złożyć wniosek o przerwę w karze, jeżeli w jego ocenie, udzielenie przerwy w karze skazanemu może przyczynić się do ograniczenia albo wyeliminowania epidemii.

Sąd udziela przerwy w karze na czas oznaczony, który może zostać przedłużony na wniosek dyrektora zakładu karnego na dalszy czas oznaczony. Okres przerwy w karze nie może trwać dłużej niż do ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu Covid-19.

Z możliwości ubiegania się o przerwę w karze nie mogą skorzystać skazani na przestępstwa umyślne, które jest zagrożone karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności i nieumyślne , gdy wymierzona została kara pozbawienia wolności przekraczająca 3 lata, oraz ci skazani, którzy popełnili przestępstwo w warunkach recydywy specjalnej (art. 64 § 1 kodeksu karnego) oraz specjalnej wielokrotnej (art. 64 § 2 kk), a także ci którzy zostali skazani w warunkach art. 65 kodeksu karnego (uczynili sobie z przestępstwa stałe źródło dochodu lub działali w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym bądź popełnili przestępstwo o charakterze terrorystycznym).

Kiedy władze ogłoszą, że stan zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ustał, skazany, któremu udzielono przerwy w karze, będzie zobowiązany do powrotu do zakładu karnego w terminie 3 dni, chyba, ze nie jest to możliwe z uwagi na nałożone na niego obowiązki wynikające z przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

(Ustawa z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid -19  – art. 14c i 14d)

Czy egzekucja komornicza nie powinna być wstrzymana, jeżeli złożono do sądu powództwo przeciwegzekucyjne a sprawa z racji ograniczenia działania sądów nie została rozpoznana i termin jej rozpoznania nie jest znany.

W czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych w postępowaniach egzekucyjnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Jest to jedyny przepis który wprost mówi o postępowaniu egzekucyjnym (art. 15zzs.ust.1 pkt. 2 ustawy z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw).

Przepis ten nie dotyczy jednak wstrzymania samej egzekucji prowadzonej prze komornika. Egzekucja komornicza może być wstrzymana jedynie w przypadku wydania stosowanego postanowienia przez sąd. Samo złożenie pisma procesowego (pozwu) do sądu nie wstrzymuje prowadzenia egzekucji komorniczej.

W opisanej sytuacji konieczne byłoby złożenie wniosku o zabezpieczenie postępowania poprzez zawieszenie przez sąd toczącej się egzekucji. Dopiero pozytywna decyzja sądu wstrzymałaby egzekucję. W związku z tym należy stwierdzić, że prawo dopuszcza prowadzenie egzekucji również w obecnej sytuacji (poza wyjątkiem dotyczącym opróżnienia lokali). Ponadto treść art. 14a ust. 4 pkt 1-16 nie wymienia tego typu postępowania, które zobowiązywałoby sąd do jego pilnego rozpoznania.

Mieszkańcy domu pomocy społecznej skarżą się, że nie mogą dowolnie przemieszczać się po ośrodku i odwiedzać się

Decyzja kierownictwa DPS o ograniczeniu przemieszczenie się i odwiedzin, choć niewątpliwie uciążliwa, powinna być uznana za zasadną, bo została podjęta w celu ograniczenia możliwości zarażenia się. Seniorzy są najbardziej narażeni na zakażenie koronawirusem. To spośród osób najstarszych jest największa śmiertelność związana z zakażeniem.

Interesant, któremu wypowiedziano umowę najmu pokoju w mieszkaniu, pyta się, co może dalej zrobić, skoro nie ma jak wynająć innego pokoju, gdyż z uwagi na epidemię spotkania ws. wynajęcia mieszkań nie odbywają się.

Umowy najmu zawarte przed 31 marca są – w przypadku wypowiedzenia - automatycznie przedłużone do 30 czerwca 2020 r. Najemca musi jednak wyraźnie oświadczyć, że chce przedłużenia umowy i zrobić to najpóźniej w dniu wygaśnięcia umowy. Ochrona nie dotyczy tych, którzy zalegali z opłatami albo dewastujących lokal.

To wynika z ustawy o Tarczy Antykryzysowej z 31.03.2020 (o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19).

Jej art. 31s. 1 stwierdza, że w przypadku gdy czas obowiązywania umowy najmu lokalu zawartej przed dniem wejścia w życie ustawy upływa po tym dniu, a przed dniem 30 czerwca 2020 r., umowa ta ulega przedłużeniu do dnia 30 czerwca 2020 r., na warunkach dotychczasowych. Przedłużenie umowy następuje na podstawie oświadczenia woli najemcy. Należy pamiętać, że oświadczenie woli o przedłużeniu umowy najmu lokalu do dnia 30 czerwca 2020 r., na warunkach dotychczasowych, najemca składa wynajmującemu lokal najpóźniej w dniu upływu czasu obowiązywania tej umowy (ust. 2).

Jednakże przepisu ust. 1 nie stosuje się:

1) do najemcy, który w czasie co najmniej 6 miesięcy obowiązywania umowy najmu lokalu poprzedzających dzień wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. albo przez cały czas obowiązywania umowy najmu lokalu poprzedzający dzień wejścia w życie tej ustawy, jeżeli umowa ta obowiązywała przez czas krótszy niż 6 miesięcy poprzedzających dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, był w zwłoce z zapłatą:

• czynszu lub
• innych niż czynsz opłat za używanie lokalu lub
• opłat niezależnych od wynajmującego lokal a przez niego pobieranych – za co najmniej jeden okres rozliczeniowy, jeżeli łączna wartość tych zaległych należności przekroczyła kwotę czynszu należnego za jeden miesiąc, lub

2) jeżeli w czasie obowiązywania umowy najmu lokalu najemca używał tego lokalu w sposób sprzeczny z tą umową lub niezgodnie z przeznaczeniem tego lokalu lub zaniedbywał obowiązki, dopuszczając do powstania w tym lokalu szkód, lub

3) jeżeli w czasie obowiązywania umowy najmu lokalu najemca wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania ten lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody wynajmującego, lub

4) do najemcy lokalu mieszkalnego, któremu przysługuje tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba że najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać tego lokalu. (ust. 3)

Interesantka wynajmuje miejsca w hostelu, ale zwykle cudzoziemcom na okresy kilkumiesięczne. Pyta, czy ograniczenia ją dotkną?

Działalność hoteli/ hosteli i podobnych podmiotów na czas epidemii podlega zakazowi zgodnie z § 8. ust. 1. pkt 1) lit. k rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

§ 8. 1. W okresie, o którym mowa w § 2 ust. 1, ustanawia się czasowe ograniczenie:

1) prowadzenia przez przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców oraz przez inne podmioty, działalności: (…)

k) związanej z prowadzeniem usług hotelarskich w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 238); (…)

Wyjątek od tego ogólnego zakazu przewiduje § 9. ust. 1. pkt 2.

§ 9. 1. Ograniczenia, o których mowa w § 8 ust. 1: (…)

2) pkt 1 lit. k, polegają na całkowitym zakazie, w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r., prowadzenia działalności, z wyłączeniem realizacji usług polegających na zapewnieniu miejsca zakwaterowania dla osób:

a) objętych kwarantanną lub izolacją,

b) wykonujących zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295),

c) w związku z wykonywaniem przez nie czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenia działalności rolniczej; (…)

Zatem wyznacznikiem, czy hostel podlega całkowitemu zakazowi, nie jest obywatelstwo klientów, ale to, czy hostel realizuje usługę polegającą na zapewnieniu zakwaterowania dla osób wykonujących w Polsce czynności zawodowe. Innymi słowy kryterium będzie, czy owi cudzoziemcy wykonują pracę zarobkową (czynności zawodowe lub zadania służbowe, lub pozarolniczą działalność gospodarczą, lub działalność rolniczą) w Polsce a hostel służy im za miejsce zakwaterowania. Ewentualnie innymi okolicznościami wyłączającymi zakaz jest kwaterunek osób objętych kwarantanną lub izolacją albo wykonujących zawód medyczny.

Mam sprawę w sądzie o świadczenie rehabilitacyjne, komisje obecnie nie prowadzą badań lekarskich – od wielu miesięcy nie mam żadnych dochodów.

Najnowsza ustawa z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, nie wskazała rozwiązania problemu przedłużającego się oczekiwanie na wydanie orzeczeń sądowych w sprawach z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych.

Zadaniem ośrodków pomocy społecznej, w ramach możliwości wynikających z ustawy o pomocy społecznej, jest udzielanie wsparcia w sytuacji braku dochodów dla zaspokajania niezbędnych potrzeb życiowych.

Interesantka pracująca jako kadrowa w zakładzie pracy pyta czy „na dziś” powinna wciąż wystawiać skierowania dla pracowników na badania lekarskie okresowe i kontrolne?

W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii zawiesza się wykonywanie obowiązków wynikających z przepisów art.229 § 4a Kodeksu Pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek wystawienie skierowania na badania lekarskie, poza tym orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020, zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemiologicznego albo stanu epidemii. (podstawa prawna ustawa z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020 r. poz. 568)

Czy, przebywającemu na kwarantannie pracownikowi można złożyć wypowiedzenie ?

Jeśli pracownik został skierowany na odbywanie kwarantanny, to jego nieobecność w pracy powinna być traktowana jako usprawiedliwiona, pracownik powinien o tym fakcie, niezwłocznie poinformować pracodawcę. Tym samym zgodnie z art. 41 kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Interesantka nie może odebrać paszportu z Urzędu Miasta w Łomży, bo urzędnicy odmawiają osobistego wydania.

Wszystkie urzędy państwowe do odwołania ograniczają przyjęcia interesantów, kontakt z urzędami jest możliwy tylko telefonicznie lub pisemnie (pocztą lub przez e-mail) lub ePuap . Zatem odbiór paszportu nie jest możliwy do odwołania . W wyjątkowych sytuacjach można zwrócić się z wnioskiem o wydanie paszportu. Trzeba wtedy napisać do urzędu wojewódzkiego  - w przypadku Łomży do Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Wydział Paszportowy . Kierownik jednostki może wyrazić zgodę na osobisty odbiór paszportu z zachowaniem środków ostrożności.