Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• RPO poprosił premiera Mateusza Morawieckiego, by minister kultury Piotr Gliński odpowiedział w sprawie wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego wobec tzw. małej nowelizacji ustawy o rtv z grudnia 2015 r.
• W 2016 r. TK uznał za niekonstytucyjne m.in. pozbawienie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji udziału w powoływaniu i odwoływaniu władz TVP i Polskiego Radia - na rzecz nowej instytucji, Rady Mediów Narodowych
• Resort kultury nie odpowiedział na wystąpienia o nowelizację ustaw o rtv i o RMN - zgodnie z wyrokiem 
• Po piśmie RPO szef kancelarii premiera poprosił Piotra Glińskiego o udzielenie odpowiedzi rzecznikowi

13 grudnia 2016 r. Trybunał - pod przewodnictwem ówczesnego prezesa Andrzeja Rzeplińskiego - orzekł (syg. akt  K13/16) niekonstytucyjność tzw. małej ustawy medialnej z 30 grudnia 2015 r., która wyłączyła KRRiT z procesu powoływania władz TVP i Polskiego Radia. Ustawę zaskarżył RPO, wskazując że naruszyła ona konstytucyjne gwarancje wolności słowa i wolności mediów, podporządkowując publiczne radio i telewizję bezpośrednio rządowi oraz ignorując konstytucyjną rolę KRRiT. Rzecznik podkreślał, że aby media publiczne mogły gwarantować wolność wypowiedzi i pluralizm, muszą być niezależne - i od interesów politycznych, i gospodarczych.

TK potwierdził, że KRRiT jako konstytucyjny organ ochrony prawa ponosi odpowiedzialność za funkcjonowanie modelu radiofonii i telewizji, który ma się opierać na wzajemnym równoważeniu wolności i praw jednostek do wyrażania własnych poglądów i pozyskiwania informacji. Zdaniem TK niedopuszczalne jest zarówno całkowite pozbawienie KRRiT skutecznych instrumentów pozwalających na wykonywanie jej zadań, jak i wykreowanie modelu, w którym pozostawia się tylko pewne kompetencje, a rozstrzyganie o zasadniczych sprawach przekazano innym organom.

Na podstawie ustawy o Radzie Mediów Narodowych utworzono nowy organ państwowy, któremu przyznano uprawnienia przysługujące wcześniej Radzie. Całkowite wyłączenie udziału KRRiT w tej procedurze TK uznał za niezgodne z art. 213 ust. 1 w związku z art. 14 i art. 54 ust. 1 Konstytucji RP.  TK dodał, że ustawodawca jest zobligowany  do wprowadzenia takich instrumentów, które umożliwią KRRiT wykonywanie jej konstytucyjnych zadań.

W wystąpieniu do MKiDN z 9 lutego 2017 r. (ponowionym w maju 2017 r.) RPO pisał, że wyrok TK może prowadzić do wniosku o niezgodności z Konstytucją RP przepisów ustawy o RMN z 22 czerwca 2016 r., zwłaszcza tych, które zmieniły ustawę o rtv.

Całkowite umiejscowienie KRRiT poza sferą rozstrzygania o tym, kto i jak długo będzie członkiem zarządu czy rady nadzorczej spółek publicznej radiofonii i telewizji, wyklucza możliwość efektywnego wykonywania zadań przypisanych KRRiT w Konstytucji RP i wymaga natychmiastowego podjęcia działań legislacyjnych w celu wykonania wyroku TK - wskazywał Adam Bodnar.

Podkreślał, że wyrok TK  powinien być przedmiotem starannej analizy organów odpowiedzialnych za podejmowanie inicjatywy legislacyjnej. Wykonywanie wyroków Trybunału jest bowiem obowiązkiem o charakterze publicznoprawnym, w odpowiednich proporcjach ciążącym na wszystkich podmiotach, które dysponują prawem inicjatywy ustawodawczej lub innymi kompetencjami z zakresu tworzenia prawa.

W związku z brakiem odpowiedzi ministra, RPO napisał do premiera Mateusza Morawieckiego, że mimo wagi problemu do chwili obecnej nie otrzymał odpowiedzi w tej sprawie.

- Chciałbym więc zwrócić Panu Premierowi uwagę, że zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy 3 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich organ, organizacja lub instytucja, do których zostało skierowane wystąpienie, obowiązane są bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni, poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. Udzielenie Rzecznikowi powyższych informacji jest obowiązkiem prawnym i niedotrzymanie ustawowego terminu, z przyczyn nieuzasadnionych nie powinno mieć miejsca w demokratycznym państwie prawnym. Dlatego też z ubolewaniem przyjmuję brak odpowiedzi Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na moje wystąpienie - głosi pismo Adama Bodnara.

Rzecznik zwrócił się do premiera z prośbą o osobiste zainteresowanie się kwestią. Rzecznik pragnąłby w szczególności uzyskać  informację, czy wyrok TK był już przedmiotem analizy w MKiDN oraz czy podjęto działania zmierzające do nowelizacji ustawy o rtv i ustawy o RMN - zgodnie z wyrokiem Trybunału.

Po trzech dniach od wysłania pisma do premiera, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów poprosił pisemnie wicepremiera Piotra Glińskiego o udzielenie odpowiedzi RPO.

VII.603.1.2016