Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Choć generalnie większość lokatorów jest chroniona przed eksmisją na bruk, to ochrona ta nie dotyczy mieszkań służbowych, które są przyznawane, ale i opróżniane decyzją administracyjną.
• Chodzi np. o mieszkania przydzielane więziennikom, policjantom, czy funkcjonariuszom służb, a także o mieszkania, które trzeba opuścić ze względu na inwestycję infrastrukturalną (na podstawie specustaw).
• Jeśli ludzie stracą prawo do takiego mieszkania, to ani oni sami, ani ich rodziny nie mają poduszki bezpieczeństwa. Bo choć teoretycznie mają prawo do pomocy mieszkaniowej od swojej gminy, to w praktyce mogą jej nie dostać na czas – samorządy nie mają odpowiedniego zasobu mieszkań socjalnych.
• Trybunał Konstytucyjny uznał takie rozwiązanie za niekonstytucyjne już w 2017 r., ale w poprzedniej kadencji Sejm nie ukończył prac nad ustawą, która naprawiałaby ten błąd. RPO pyta więc Marszałka Senatu, czy ten podejmie prace nad ustawą – w nowej kadencji trzeba je zacząć od nowa.

Luka w przepisach, o której pisze RPO, powoduje, że ludzie są narażeni na bezdomność – a przecież można by tego uniknąć – pisze RPO Adam Bodnar do marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego. Problem polega na tym, że kiedy wydaje się decyzje o opróżnieniu lokali służbowych, procedura nie przewiduje sprawdzania, czy eksmitowani będą w stanie zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe. Oczywiście taki obowiązek spoczywa na gminach. Ale z powodu braku mieszkań komunalnych gminy nie są w stanie ich zaspokoić w rozsądnym terminie.

Przepisy napisane są tak, że z mieszkania służbowego można wyrzucić z użyciem przymusu bezpośredniego kobiety w ciąży, dzieci, osoby z niepełnosprawnościami i obłożnie chore i to w dowolnym terminie, również zimą.

W tej sprawie Rzecznikowi rację przyznał już w 2017 r. Trybunał Konstytucyjny (K 27/15). Mimo upływu blisko trzech lat nie ma jednak nowych przepisów

Sejm poprzedniej kadencji podjął jednak prace nad przepisami, które wprowadzałyby zakaz eksmisji z lokali służbowych od 1 listopada do 31 marca (tzw. moratorium zimowe), i do wstrzymania się z egzekucją do czasu, gdy gmina wskaże tymczasowe pomieszczenie. Przewidywała też wprowadzenie do ustaw o Policji, o Straży Granicznej, o Państwowej Straży Pożarnej, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, o Służbie Więziennej, o Służbie Ochrony Państwa, jak również do tzw. specustaw

• o transporcie kolejowym,
• o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych,
• o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego,
• o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych,
• o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących,
• przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych,
• inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską, o Centralnym Porcie Komunikacyjnym,
• przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym

czyli do wszystkich ustaw pozwalających na wyrzucenie ludzi z mieszkania na bruk regulacji umożliwiających – w stosunku do osób podlegających szczególnej ochronie przed bezdomnością – wystąpienie do sądu z powództwem o opróżnienie lokalu mieszkalnego lub tymczasowej kwatery i orzeczenie o uprawnieniu osoby eksmitowanej do lokalu socjalnego.

Projekt ten został wniesiony do Sejmu RP, jednak prace legislacyjne nad ww. projektem nie zostały zakończone do upływu poprzedniej kadencji Parlamentu. Dlatego RPO pyta marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego, czy w obecnej kadencji Senatu RP rozważane było ponowne podjęcie prac legislacyjnych w tej sprawie.

IV.7214.48.2019