Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zwracam się do Pana Prezydenta o odmowę podpisania nowelizacji Kodeksu karnego
• Przemawiają za tym zarówno argumenty natury proceduralnej (ustawa została przyjęta w nieprawidłowym trybie), jak i materialnej (jest ona sprzeczna z prawem międzynarodowym i zawiera rozwiązania naruszające prawa obywatelskie).

Apeluję do Pana Prezydenta aby, pomny przyrzeczenia złożonego przy objęciu urzędu, skorzystał Pan z kompetencji określonej w art. 122 ust. 5 Konstytucji RP i odmówił podpisania ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw – napisał do prezydenta Andrzeja Dudy rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar. Wystąpienie zostało skierowane do Prezydenta 14 czerwca 2019 r., tuż po ostatecznym przyjęciu przez Sejm poprawek Senatu do ustawy.

Złamany został Regulamin Sejmu, który ma umocowanie w Konstytucji

Ustawa z dnia 16 maja o zmianie ustawy – Kodeks karny i niektórych innych ustaw jest ustawą zmieniającą kodeks. Tymczasem, z naruszeniem prawa, projekt był w Sejmie procedowany jak ustawa zwykła.

Do ustawy zmieniającej kodeks stosowane są zaś szczególne zasady wynikające z rodz. 4 Regulaminu Sejmu RP: pierwsze czytanie projektu zmian kodeksu może się odbyć nie wcześniej niż czternastego dnia od doręczenia posłom druku projektu. Tymczasem w nastąpiło dzień po dostarczeniu projektu.

Naruszenie tego trybu procedowania jest w konsekwencji naruszeniem art. 112 Konstytucji („Organizację wewnętrzną i porządek prac Sejmu oraz tryb powoływania i działalności jego organów, jak też sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Sejmu określa regulamin Sejmu uchwalony przez Sejm”).

Podobne zastrzeżenia można mieć wobec wielu z poprawek zgłoszonych przez Senat. Dotyczyły one bowiem materii, która nie była przedmiotem ustawy uchwalonej przez Sejm, a zatem doszło do przekroczenia zakresu przedłożenia. Dotyczy to m.in. dodanych przez Senat art. 12a-12c, które wprowadzają zastosowanie nowych rozwiązań prawnokarnych do czynów popełnionych przed wejściem w życie ustawy, co nie było przedmiotem procedowania w Sejmie.

Ustawa jest tak represyjna, że łamie standardy międzynarodowe

• Wprowadzone zmiany charakteryzują się nadmierną represyjnością, ograniczają sędziego w wymierzaniu sprawiedliwości. Wprowadza surowsze kary, ogranicza swobodę orzeczniczej sądów, zwiększy liczbę więźniów i to w sytuacji, gdy przestępczość w Polsce spada. 

Część z zaproponowanych zmian jest wprost sprzeczna z wiążącym Polskę prawem międzynarodowym (patrz wcześniejsze uwagi RPO, załączone pod tekstem, potwierdzone przez opinie licznych ekspertów prawa karnego.