Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Skarga salowych ze szpitala we Wrocławiu, które otrzymały informacje, że ich wynagrodzenie za czas kwarantanny wyniesie 80 %, nie tak jak pracowników medycznym 100 %.

Rzecznik Praw Obywatelskich z uwagą monitoruje sytuację w ochronie zdrowia, szczególnie pod kątem problemów, które ujawniły się  lub nasiliły podczas pandemii.

Jednym z podjętych był ten dotyczący niewystarczającego zagwarantowania świadczeń socjalnych pracownikom służby zdrowia w czasie walki z epidemią.

W wystąpieniu kierowanym do Ministra Zdrowia 27 marca br. Rzecznik Praw Obywatelskich postulował o zwiększenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 100% za okres choroby i kwarantanny, na którą pracownik służby zdrowia może być skierowany, w przypadku gdy był narażony na kontakt z pacjentem zakażonym koronawirusem. W takiej sytuacji pracownik nie otrzyma pełnego wynagrodzenia.

Rzecznik zwrócił się z prośbą aby zwiększenie wymiaru zasiłku chorobowego dotyczyło całego personelu medycznego, w tym także personelu pomocniczego jak np. salowe.

https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-rpo-podwyzszyc-podstawe-zasilku-chorobowego-dla-pracownikow

Mąż pracownicy przedszkola z Warszawy skarży się na dyrekcję placówki, że ta chce powrotu jego żony do pracy. Małżeństwo obawia się posłać młodsze dziecko do przedszkola, więc matka w dalszym ciągu sprawowałaby opiekę nad dzieckiem, co nie podoba się dyrektorce.

Od 6 maja mogą być otwierane placówki opieki nad najmłodszymi dziećmi. Zgodnie jednak z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U.2020.790), ubezpieczonemu, oraz funkcjonariuszowi, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który podejmie decyzję o osobistym sprawowaniu opieki nad dzieckiem przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy, jednak nie dłużej niż do dnia 24 maja 2020 r. Dodatkowy zasiłek do 14 czerwca 2020 roku będzie dalej wypłacany rodzicom dzieci z niepełnosprawnością, w tym rodzicom będącym funkcjonariuszami i rolnikami.

Poradę prawną w zakresie prawa pracy można uzyskać w Państwowej Inspekcji Pracy od poniedziałku do piątku w godz. od 9.00 do 15.00 pod numerami telefonów:

• dla osób dzwoniących z telefonów stacjonarnych - 801 002 006,
• dla osób dzwoniących z telefonów komórkowych - 459 599 000.

Pani pyta w imieniu koleżanki-emerytki, czy przysługuje jej jakaś pomoc finansowa (pani ma umowę zlecenia, jest opiekunką dzieci z niepełnosprawnościami, podczas ich dojazdu do placówek; pani ma umowę z Urzędem Miasta, a podczas epidemii Urząd zawiesił dojazdy dzieci).

Pobieranie emerytury nie stoi na przeszkodzie uzyskania świadczenia postojowego. Świadczenie postojowe czyli wypłata z tytułu przestoju ekonomicznego w wyniku wystąpienia zagrożenia epidemicznego  przysługuje przedsiębiorcom z zarejestrowaną działalnością przed 1 lutego 2020 r. lub osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej(umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o dzieło, lub innej umowy cywilnoprawnej do której stosuje się zasady umowy zlecenia).

Warunki otrzymania reguluje art. 15zq. i następne ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Jednym z warunków przewidzianym przez ww. ustawę jest, aby osoba wykonująca umowę cywilnoprawną:

1. zawarła umowę cywilnoprawną przed dniem 1 kwietnia 2020 r.
2. przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. (art. 15zs. ust. 5 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19).

Ponadto jeśli pani emerytka prowadzi działalność gospodarczą , to ma możliwość skorzystania z pomocy kierowanej przez państwo do przedsiębiorców. Jedną z form pomocy jest uzyskanie pożyczki na finansowanie kosztów przedsiębiorstwa w kwocie 5000 zł, której beneficjent nie musi zwracać w przypadku spełnienia warunku utrzymania działalności gospodarczej przez następne 3 miesiące. O innych formach pomocy dla przedsiębiorców (np. zwolnienie płatnika z obowiązku opłacania nieopłacanych składek na ubezpieczenia społeczne) więcej informacji można przeczytać na stronie https://rzecznikmsp.gov.pl/ratujbiznes/.

Pani ze względów zdrowotnych nie nosi maseczki. Pracowniczka w ZUS-ie odmówiła jej obsługi bez maseczki, na wyjaśnienie, z jakich powodów nie ma maseczki, zareagowała: „nic mnie to nie interesuje”. Pani pyta, co ma zrobić w takiej sytuacji, skoro ma do załatwienia sprawę.

Zakazy i nakazy związane ze stanem epidemii w Polsce uregulowane są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Poz. 878)

Przede wszystkim należy wskazać, że do odwołania mamy obowiązek zakrywania ust i nosa przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego przewidziany w § 17 powyższego rozporządzenia. W treści tego przepisu określono szczegółowo w jakich miejscach i sytuacjach wymóg ten musi być stosowany oraz wskazano okoliczności oraz osoby co do których tego obowiązku się nie stosuje.

Wobec osób, które nie mogą wykonać nałożonego obowiązku ma zastosowanie regulacja przewidziana w ust. 2  § 17 rozporządzenia, mówiąca iż obowiązku tego nie stosuje do osób, które m.in. z powodu stanu zdrowia nie mogą zakrywać ust lub nosa. Przy czym okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane.

Warto jeszcze dodać, że w przypadku osoby będącej w gorszym stanie zdrowia i znajdującej się w grupie podwyższonego ryzyka zakażenia koronawirusem, a która ma do załatwienia sprawę urzędową, odpowiednim rozwiązaniem problemu mogłoby być skorzystanie z przyłbicy. Zabezpieczenie takie pozwoliłoby jednocześnie spełnić nałożony przez rząd obowiązek i zminimalizować ryzyka zakażenia.

Z uwagi na częste zmiany przepisów, warto śledzić bieżące informacje również na stronach: https://www.gov.pl/web/koronawirus/aktualne-zasady-i-ograniczenia

https://www.rpo.gov.pl/pl/koronawirus

Pani mama dostała miejsce w DPS, pani chciałaby wiedzieć, gdzie może otrzymać informacje czy w tym konkretnym ośrodku były przypadki zarażenia Covid-19.

Należy  kontaktować  się z Wydziałem Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego danego województwa. Ogólne informacje dotyczące występowania koronawirusa na terenie   DPS-ów w Polsce  to nie są dane wrażliwe. Jeżeli chodzi o DPS-y w Warszawie informacje można uzyskać w Wydziale Polityki Społecznej  Urzędu Wojewódzkiego pod numerem telefonu  22 695 71 00. Ogólne informacje na temat  zarażeń  COVID-19 podawanego są również  na bieżąco w mediach.

Natomiast informacje na temat ilości zakażeń w poszczególnych województwach można śledzić m.in. na stronach:

• https://pokazwirusa.pl/
• https://epidemia-koronawirus.pl/

Pan pyta czy w  tarczy 3.0 przewidziana jest możliwość kierowania pracowników na zaległy urlop, czy jest to zgodne z Kodeksem Pracy ?

Obecne zmiany w szeroko pojętych prawach pracowniczych związane z wprowadzonym stanem zagrożenia epidemicznego są ujęte w art. 15x ustawy z dnia 2 marca 2020 o szczególnych rozwiązaniach… Jest tam mowa o tym, że  w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracodawca może, na czas oznaczony nie dłuższy niż do czasu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:

1. zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;
2. polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;
3. zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, przepisu art. 1515 § 2 zdanie drugie ustawy z dnia26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy nie stosuje się;
4. polecić pracownikowi realizowanie prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę

Krytycznie do zawartych w tym przepisie rozwiązań odniósł się Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim piśmie z dnia 20 maja 2020 r. do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (III.7044.42.2020).

Natomiast przepisy, na podstawie których pracodawca będzie miał możliwość kierowania pracowników bez jego zgody na zaległy urlop, mają zostać, zgodnie z zapowiedziami, uchwalone w ustawie powszechnie nazywanej Tarczą 4.0. Z informacji prasowych wynika też, że pracodawca do 30 września będzie mógł czasowo zawiesić obowiązek odebrania zaległych urlopów. Obecnie przepisy te zostały przyjęte przez rząd i skierowane do pracy w Sejmie. Rzecznik na bieżąco analizuje proponowane rozwiązania. Informacji na ten temat należy szukać na stronie rpo.gov.pl

Pan pyta, kiedy w końcu będzie można złożyć wniosek o paszport, czy dostaliśmy już odpowiedź od MSWiA na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich w tym przedmiocie?

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich od wystąpienia stanu epidemii wpływają skargi dot. niemożności odebrania gotowych dokumentów lub złożenia wniosków o ich wydanie.

5 maja Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (VII.534.12.2020) wskazując na problemy z odbiorem akt stanu cywilnego oraz paszportów. Wymóg osobistego stawiennictwa w celu odebrania dokumentów ze względu za stan epidemii nie mógł być często spełniony. Do chwili obecnej (22.V.2020) odpowiedź nie wpłynęła.

Warto podkreślić, że zasady funkcjonowania (także urzędów) stale podlegają zmianom. Obecnie w wielu miejscach jest możliwa osobista wizyta, z zachowaniem rygorów sanitarnych. Najlepiej bezpośrednio w konkretnym urzędzie sprawdzić aktualne zasady funkcjonowania i ustalić czy wizyta w celu złożenia wniosku jest możliwa.

Pani pyta, w jaki sposób jej mąż może odzyskać środki z tytułu świadczenia postojowego, które wpłacił je na jej konto, a ono podlega zajęciu przez komornika.

Zgodnie z przepisami tzw. Tarczy Antykryzysowej, ze świadczenia postojowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.

Dlatego też w pierwszej kolejności należy rozważyć zwrócenie się do komornika prowadzącego postępowanie z informacją na piśmie, że środki które znajdują się na Pani rachunku stanowią wyłącznie świadczenie postojowe, które nie podlega egzekucji.

Jeżeli zaś mimo poinformowania komornika o źródle pochodzenia środków znajdujących się na rachunku, w niniejszej sprawie nadal będzie dochodzić do naruszania praw, można rozważyć złożenie skargi na czynności komornika. Skarga ta stanowi środek nadzoru sądu nad komornikiem. Służy ona co do zasady na wszelkie czynności komornika oraz na zaniechanie dokonania przez niego czynności.

Do rozpoznania skargi na czynności komornika właściwy jest sąd, przy którym działa komornik. Jeżeli do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną, skargę rozpoznaje sąd, który byłby właściwy według ogólnych zasad. Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.

Należy wskazać, że skargę wnosi się w terminie tygodniowym do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności lub zaniechał jej dokonania. Komornik w terminie trzech dni od dnia otrzymania skargi sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i przekazuje je wraz ze skargą i aktami sprawy do właściwego sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia.

O uwzględnieniu skargi komornik zawiadamia skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy. Po przekazaniu sprawy sądowi, powinna być ona rozpoznana w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu. Jednakże gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu, sąd winien ją rozpoznać w terminie tygodniowym od jej uzupełnienia.

Niezależnie od powyższego, warto dodać, iż Krajowa Rada Komornicza uruchomiła bezpłatną Infolinię Komorniczą. Jest ona dostępna w każdy wtorek, w godzinach od 9:00 do 15:00, pod numerem telefonu: (22) 299-87-77. Każdy, kto chciałby zasięgnąć informacji odnośnie egzekucji komorniczej, może zwrócić się o poradę.

Podstawa prawna:

• art. 15zu ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, 567, 568)
• art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego