Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Rodzice są na kwarantannie. Pani pyta, czy jej mąż może pojechać na posesję do jej rodziców, bo ma tam garaż i chciałby popracować, bez kontaktu z rodzicami.

W zaistniałej sytuacji jest  to możliwe, o ile rodzice będący na kwarantannie nie korzystali z tego garażu i nie będziemy mieli bezpośredniego kontaktu z rodzicami. W przeciwnym wypadku istnieje duże prawdopodobieństwo zarażenia się, jak  również członków rodziny  koronowirusem.  Pamiętajmy jednak o treści § 5 pkt 2 czyli celu, jeżeli te prace związane są z zaspokojeniem niezbędnych potrzeb życiowych i bieżącymi sprawami życia codziennego to tak, jeżeli praca ma polegać na sprzątaniu garażu  to nie, bo takie prace mogą być wykonane w innym terminie. Jeżeli zaś praca  związana jest z prowadzeniem działalności gospodarczej to również istnieje taka możliwość.

Czy można w towarzystwie domowników zrobić grilla we własnym ogródku.

Jeżeli  grill odbywa się na terenie własnej posesji  i uczestniczą w nim tylko domownicy, to jest to możliwe.

Czy można jechać samochodem osobowym do pracy za granicę w trzy osoby.

Tak, zgodnie z § 17 rozporządzenia z dnia 10 kwietnia ograniczania ilościowe dot. przemieszczania się pojazdami nie dotyczą pojazdów poniżej 9 osób. Należy też pamiętać o treści § 18 z dnia 15 kwietnia  dot. obowiązku noszenia maseczek w pojazdach samochodowych  podczas  podróży z osobami niezamieszkującymi wspólnie. Obowiązku zakrywania ust i  nosa  nie stosuje się w przypadku:  pojazdu samochodowego, w którym przebywa lub porusza się 1 osoba albo 1 osoba z dzieckiem do lat 4.

„§ 18. 1. Od dnia 16 kwietnia 2020 r. do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski albo maseczki, ust i nosa: 1) w środkach publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz w pojazdach samochodowych, którymi poruszają się osoby niezamieszkujące lub niegospodarujące wspólnie.

Pani zgłasza problem dot. ograniczonej do 5, liczby osób mogących uczestniczyć w pogrzebie. W najbliższym czasie ma się odbyć pogrzeb jej matki; w   uroczystości chcą uczestniczyć dzieci zmarłej - 6 osób oraz jej rodzeństwo.

Zgodnie z obowiązującymi ograniczeniami w uroczystości pogrzebowej może uczestniczyć jedynie 5 osób, oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy. Nie przewidziano żadnych wyjątków lub możliwości ubiegania się o zezwolenie na zgromadzenie się większej liczby osób.

Tak więc w tym konkretnym przypadku można jedynie sugerować, aby członkowie rodziny rozważyli i dokonali wyboru rozwiązania, które będzie zgodne z przepisami, w tym przykładowo wzięcie udziału w pogrzebie rotacyjnie np. część rodziny w kościele, zaś druga część w uroczystości pochówku na cmentarzu.

Pan pyta, czy należy wypełniać ankietę od pracodawcy ws. chorób pracowników?

Brak jest podstawy prawnej , która  uprawniałaby pracodawcę do uzyskiwania informacji od pracownika na temat jego chorób, jeśli  pracownik jest dopuszczony do pracy tj. posiada aktualne badania lekarskie chyba, że nastąpiło zdarzenie , na podstawie , którego można by domniemywać,  że badania są nieaktualne. Wtedy pracodawca może skierować pracownika na kolejne okresowe badania lekarskie.  

Pytanie o stan zdrowia jest uzasadnione wobec już zatrudnionych osób, gdy wymagają tego przepisy szczególne dla danego stanowiska pracy, np. w przypadku kierowców czy pilotów.

Pan chciałby zrezygnować z wczasów w czerwcu, biuro turystyczne nie chce oddać 100 % należności

Obecnie rezygnacja z wycieczki, która miałaby się odbyć w czerwcu jest możliwa na warunkach określonych w umowie. Rozumiejąc subiektywne obawy o bezpieczeństwo swoje i rodziny trudno dziś przewidzieć jak będzie wyglądała sytuacja epidemiologiczna w kraju, do którego się wybieramy za 2 miesiące.

Gdyby się okazało w czerwcu, że wyjazd na zaplanowany urlop byłby wysoce ryzykowny ze względu na sytuację związaną z zagrożeniem COVID-19 to art. 47 ust 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych daje tu pewne możliwości. Artykuł ten mówi, że podróżny może odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego. Podróżny może żądać wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie.

Jednocześnie zgodnie z art. 15k ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach (…) odstąpienie od umowy w trybie określonym art. 47 ust. 4 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych jest skuteczne z mocy prawa dopiero po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego. Podróżny może jednak także wyrazić zgodę na otrzymanie od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała odbyć się impreza turystyczna. Wartość takiego vouchera nie może być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną (art. 15k ust. 2 i 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r.).  

Przed podjęciem ostatecznej decyzji o rezygnacji z wczasów warto poprosić o konsultacje Rzecznika Konsumenta, który może doradzić w oparciu o podpisaną umowę z biurem turystycznym.

Pani dzwoni w imieniu córki i zięcia będących funkcjonariuszami policji. Córka ma problem ze skorzystaniem z zasiłku opiekuńczego przewidzianego dla rodziców dzieci do lat  8. Przełożony uważa, że matka dziecka może skorzystać jedynie z zasiłku opiekuńczego w związku z chorobą dziecka.

Aktualnie dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, funkcjonariuszom Policji nie przysługuje. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, przysługuje ubezpieczonemu. Funkcjonariusze służb mundurowych i żołnierze nie są zaś objęci ubezpieczeniem społecznym. Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizował problem dotyczący dodatkowych zasiłków opiekuńczych dla funkcjonariuszy i żołnierzy w trakcie prac parlamentarnych nad nowelizacją ustawy COVID-19. Kwestia ta była przedmiotem wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 kwietnia 2020 r. Z wystąpieniem można zapoznać się pod linkiem:

https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-rpo-policjanci-powinni-miec-prawo-do-dodatkowego-zasilku

Rzecznik nie otrzymał jeszcze odpowiedzi od Ministra.

Jednocześnie trwają prace legislacyjne nad ustawą z dnia 9 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która w art. 72 wprowadza zmiany do art. 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, umożliwiające objęcie funkcjonariuszy m.in. Policji dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym. Z procedowaną ustawą można zapoznać się pod linkiem:

https://www.senat.gov.pl/prace/senat/proces-legislacyjny-w-senacie/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawa,965.html

Nie wiadomo, jaki będzie ostateczny wynik prac legislacyjnych. Obecnie funkcjonariusze Policji mogą na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji korzystać z prawa do zwolnienia z zajęć służbowych z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem (do ukończenia przez nie 8 roku życia) w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza. Zgodnie jednak z art. 121 b ust. 3 ustawy o Policji zwolnienie takie nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.

Pani uważa, że rozwiązania, które pozwalają starać się o odroczenie płatności rat kredytowych to fikcja, bo banki wymyślają różne sztuczki, żeby sprawy przeciągać.

Możliwość odroczenia spłat rat kredytu, tzw. wakacje kredytowe, zostały przedstawione przez Związek Banków Polskich w ramach pakietu działań, który mają pomóc klientom banków, którzy w czasie epidemii COVID-19 nie będą mieli środków na uregulowanie rat, zgodnie z harmonogramem spłaty.

W związku z tym, że praktyki banków w oferowaniu tego typu rozwiązań nie są ujednolicone, Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje od konsumentów sygnały, z których wynika że niektóre z nich ograniczają możliwość skorzystania z rozwiązania tzw. wakacji kredytowych dla klientów z negatywną historią kredytową.

W odpowiedzi na otrzymywane informacje Rzecznik Praw Obywatelskich w dniu 15 kwietnia br. skierował wystąpienie do Prezesa Związku Banków Polskich z prośbą o zarekomendowanie bankom,  aby w tym trudnym czasie nieterminowe regulowanie zobowiązań w przeszłości nie stanowiło jedynego kryterium przy ocenie wniosku o odroczenia spłaty raty kredytu.

Warto zwrócić uwagę, że zasady oferowania tzw. wakacji kredytowych są przedmiotem postępowania wyjaśniającego, które zostało wszczęte przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK).

Podstawą interwencji jak wskazuje Prezes UOKiK jest monitoring rynku i sygnały od kredytobiorców, na podstawie których niektóre banki próbują wykorzystać trudną sytuację kredytobiorców.

W przypadku wątpliwości dotyczących naruszenia praw konsumenta można kontaktować się z Infolinią Konsumencką w ramach UOKiK pod numerem tel.: 801 440 220 oraz 22 290 89 16 lub skierować wniosek/skargę na adres e-mail:  porady@dlakonsumentow.pl

Można także zasięgnąć informacji u Rzecznika Finansowego pod numerem tel.: 22 333 73 38 lub skierować wniosek elektronicznie na adres email: poradyCOVID@rf.gov.pl