Biuletyn Informacji Publicznej RPO

397 dni czekania na pozwolenie na pobyt w Polsce. Wojewoda Dolnośląski odpowiada RPO

Data:
  • Jak zmniejszyć przewlekłość obsługi cudzoziemców w woj. dolnośląskim – pyta RPO wojewodę po niekorzystnej dla urzędu kontroli NIK
  • Na legalizację pobytu w Polsce trzeba tam średnio czekać 397 dni
  • Wojewoda wskazał na wzrost liczby urzędników, poprawę standardów i procedur oraz uruchomienie portalu informacyjno-operacyjnego
  • Przyznał jednak, że sytuacja Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców jest trudna: spraw jest coraz więcej, a poziom zatrudnienia nie przystaje do obłożenia sprawami

Najwyższa Izba Kontroli bardzo krytycznie oceniła obsługę cudzoziemców w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu. Chodzi m.in. o długotrwałe postępowania w sprawie legalizacji pobytu.

Autorzy raportu NIK zbadali 73 sprawy i wykazali, że:

  • w 19% spraw, mimo wystarczającego materiału dowodowego, pozwalającego na zakończenie sprawy, doszło do bezczynności co najmniej przez dwa miesiące, a maksymalnie przez 2 lata i osiem miesięcy,
  • w 39% spraw wyznaczony pierwotnie termin załatwienia sprawy był dłuższy niż wynika to z przepisów,
  • w 29% spraw strona nie dostała informacji o niezałatwieniu sprawy w terminie, przyczynach zwłoki; nie wskazano też nowego terminu jej załatwienia.

Ocena RPO

Skargi wpływające do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich (już po informacji NIK) świadczą, że opisany stan nie poprawił się.

Rzecznik przywołał przykładowe skargi:

W jednej ze spraw ważność poprzedniej karty pobytu minęła 5 czerwca 2019 r. Zainteresowana w kwietniu 2019 roku złożyła wniosek o pobyt jako rezydent długoterminowy. Po kilku miesiącach otrzymała decyzję odmowną; wówczas złożyła wniosek o pobyt czasowy. Wskazano jej, że decyzja w jej sprawie zostanie wydana do dnia 20 października 2020 r.

Inna sprawa dotyczyła osoby, która złożyła wniosek w 2017 r. Po blisko dwóch lat oczekiwania udała się ona do Urzędu Wojewódzkiego z pytaniem o sprawę. Uzyskała informację, że zezwolenie na jej pobyt przez rok wydano już w 2017 r. Decyzja ta nie została jednak wnioskodawczyni doręczona. Stało się to w 2019 r., a zatem już po czasie, na jaki została wydana. W rezultacie, w chwili doręczenia decyzji skarżąca dowiedziała się, że od roku przebywa w Polsce nielegalnie.

RPO podkreślił, że przewlekłość postępowania ws. legalizacji pobytu cudzoziemca stwarza wiele problemów, uniemożliwia zwykłe funkcjonowanie na terytorium RP oraz planowanie życia osobistego i zawodowego.

Rzecznik poprosił Wojewodę Dolnośląskiego o informacje, jakie podjął działania naprawcze. RPO wypunktował najpoważniejsze problemy:

  • trudności lub wręcz brak możliwości otrzymania przez większość cudzoziemców – w chwili złożenia wniosku o legalizację pobytu – stempla w paszporcie sankcjonującego czasowo, do dnia wydania decyzji, legalność ich pobytu na terytorium RP,
  • ograniczanie możliwości uzyskania przez stronę postępowania informacji w sprawie,
  • podjęte działania zmierzające do wzmocnienia kadrowego oceniono jako niewystarczające: nie zagwarantowano wywiązywania się z obowiązków w sposób rzetelny i terminowy.

Wojewoda odpowiada RPO

Wicewojewoda dolnośląski Jarosław Kresa w odpowiedzi tłumaczy, że:

  • Po kontroli NIK podjęto działania mające na celu usprawnienie czynności związanych z umieszczeniem w dokumencie podróży stempla, który potwierdza legalność pobytu cudzoziemca na terytorium RP do dnia wydania decyzji. Cudzoziemcy, którzy składają wnioski pobytowe osobiście, mogą uzyskać stempel już w dniu złożenia wniosku, pod warunkiem, że jest składany w trakcie legalnego pobytu w Polsce i nie ma braków formalnych. Cudzoziemcy mogą złożyć go osobiście nie tylko w Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu, ale i w jego delegaturach w Wałbrzychu, Legnicy i Jeleniej Górze. Liczba biletów przeznaczonych do osobistego złożenia wniosku pobytowego we Wrocławiu wynosi obecnie 120 biletów w tygodniu. Z kolei w przypadku delegatur liczba ta kształtuje się na poziomie od 50 do 70 biletów w tygodniu.
  • Na początku 2019 r. (już po kontroli NIK) uruchomiono Portal Informacyjno-Operacyjny, w którym rejestrowane są wszystkie wnioski pobytowe wpływające do wojewody d stycznia 2019 r. Portal zawiera m.in. rejestr wniosków cudzoziemców, za którego pośrednictwem mają oni  możliwość sprawdzenia statusu sprawy,  uzyskania kopii kierowanych do nich pism oraz rozstrzygnięć - jeszcze przed ich dostarczeniem pocztą.
  • Po kontroli polecono pracownikom przestrzegać obowiązku udostępniania akt sprawy zainteresowanym po uprzednim umówieniu terminu. Strona  może się z nimi zapoznać w sali obsługi klienta w UW, gdzie znajduje się stanowisko pracy do udostępniania akt osobowych cudzoziemców.

Wicewojewoda opisał także trudną sytuację kadrową. Podkreślił, że w Wydziale Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców podejmowane są działania w celu zapewnienia terminowego załatwiania spraw oraz ograniczenie liczby ponagleń i skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowań.

Niestety, stosowane narzędzia często okazują się nieskuteczne w konfrontacji z rosnącą z roku na rok liczbą rozpatrywanych spraw. W 2018 r. wpłynęło 20 080 wniosków pobytowych (dot. udzielenia zezwoleń na pobyt czasowy, pobyt stały oraz pobyt rezydenta długoterminowego UE). W roku 2019 było to 26 858 wniosków.

Wicewojewoda zauważył, że liczba pracowników prowadzących postępowania utrzymuje się praktycznie na niezmienionym poziomie. Rosnąca liczba wniosków powoduje jeszcze większe obciążenie inspektorów, co wydłuża postępowania administracyjne ws. zezwolenia pobytowego. W 2018 r. postępowanie to trwało średnio 328 dni - w 2019 roku średni czas  postępowania wzrósł do 397 dni.

W 2019 r. wpłynęło znacznie więcej ponagleń i skarg niż w roku 2018. Jest to rezultatem zarówno większej liczby wniosków pobytowych, niewystarczających w dalszym ciągu zasobów kadrowych, jak również rosnącej roli profesjonalnych pełnomocników reprezentujących strony postępowania, którzy bez wahania korzystają z instytucji ponaglenia i skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania.

Konieczność terminowego przekazania ponaglenia do II instancji, a skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego - co wiąże się z czasochłonnym przygotowaniem kopii akt danej sprawy - rodzi po stronie inspektora dodatkowy i uciążliwy obowiązek, co w sposób negatywny wpływa na tempo prowadzenia postępowań.

Wojewoda zauważył zarazem, że mimo tych trudności, w 2019 r. wydano więcej rozstrzygnięć w sprawach pobytowych niż w roku 2018 (odpowiednio 12 268 i 10 363).

Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w połowie 2019 r. uzyskał 4 nowe etaty z zasobów kadrowych Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.  To m.in. stanowisko radcy prawnego, który wraz z wcześniej zatrudnionym radcą udziela merytorycznego wsparcia pracownikom.

W drugiej połowie 2019 r. ze środków Funduszu Azylu, Migracji i Integracji („FAMI") stworzono 5 nowych stanowisk pracy. Do podstawowych zadań nowych pracowników należy m.in. udzielanie bezpośredniej informacji cudzoziemcom i ich pełnomocnikom na temat sprawy, pomoc w wypełnianiu wniosków pobytowych, kierowanie na właściwe stanowiska obsługowe itp. Ponadto w 2020 r. planowane jest stworzenie 15 dodatkowych stanowisk pracy w infolinii. Przedsięwzięcie to również zostanie sfinansowane z FAMI. Postępowanie rekrutacyjne już się rozpoczęło.

BPW.514.27.2019

Załączniki:

Autor informacji: Dagmara Derda
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Łukasz Starzewski
Data:
Operator: Łukasz Starzewski