Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dziś aplikant Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, który ma obywatelstwo państwa obcego, nie może po zdaniu egzaminu prokuratorskiego objąć stanowiska asesora prokuratorskiego
• W ocenie RPO jest to niezgodne z prawem dostępu do służby publicznej (art. 60 Konstytucji) oraz z zasadą równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji) 
• Marcin Wiącek występuje do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara 

Aplikantka Krajowej Szkoły zwróciła się do RPO o interwencję w sprawie niemożności przyjęcia propozycji objęcia stanowiska asesora prokuratorskiego z uwagi na posiadanie obywatelstwa Ukrainy. Rok temu złożyła za pośrednictwem ukraińskiego konsulatu we Wrocławiu wniosek do Prezydenta Ukrainy o zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa, ale do dziś nie został on rozpatrzony.

W obecnym stanie prawnym aplikant KSSiP po zdaniu egzaminu prokuratorskiego nie może przyjąć propozycji objęcia stanowiska asesora prokuratorskiego, jeśli posiada obywatelstwo państwa obcego. Zakaz posiadania obywatelstwa państwa obcego w tym kontekście jest niezgodny z prawem dostępu do służby publicznej i zasadą równości wobec prawa. 

Analogiczny zarzut można odnieść do zakazu przyjęcia propozycji stanowiska asesorskiego z uwagi na podwójne obywatelstwo. Zakaz ten jest nie tylko niekonstytucyjny, ale też nieracjonalny, gdyż nie bierze pod uwagę oczywistej okoliczności, że w większości państw zrzeczenie się obywatelstwa jest uzależnione od całkowicie uznaniowej zgody głowy państwa, która nie jest związana żadnym terminem podjęcia decyzji.

Skarżąca uczyniła wszystko, aby spełnić wymagania co do objęcia stanowiska asesorskiego. Mimo poświęcenia ponad 3 lat na przygotowanie do służby państwu polskiemu w charakterze śledczego i podjęcia wszelkich starań do spełnienia wymogów ustawowych, nie może tego uczynić z uwagi na nadmiernie rygorystyczny zakaz.

Zgodnie z art. 4 ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, Minister Sprawiedliwości może wyrazić zgodę na objęcie przez nią stanowiska asesorskiego, mimo posiadania obywatelstwa państwa obcego.

Rzecznik zwraca się do min. Adama Bodnara o potraktowanie pisma wnioskodawczyni jako wniosku w rozumieniu art. 4 ustawy z 10 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o KSSiP oraz jego pozytywne rozpatrzenie. Pyta też, czy w Ministerstwie  toczą się prace legislacyjne nad projektem uchylającym zakaz posiadania obywatelstwa państwa obcego przez aplikantów ubiegających się o stanowiska asesorskie, asesorów i sędziów.

VII.561.23.2024