Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Na osiedlu romskim w Koszarach (Małopolska) planowana jest rozbiórka pięciu budynków, w tym trzech mieszkalnych
• Mieszkańcy mieli nie zostać poinformowani o działaniach Gminy dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkaniowego rodzinom, których domy mają zostać rozebrane 
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Valeri Vachev pyta wójta Gminy Limanowa Jana Skrzekuta m.in. o działania na rzecz zapewnienia lokali zastępczych rodzinom z budynków przeznaczonych do rozbiórki

Realizując także zadania niezależnego organu ds. równego traktowania, RPO od lat z uwagą monitoruje i podejmuje działania na rzecz właściwego zabezpieczenia praw mniejszości romskiej, zwłaszcza osób mieszkających w niezwykle trudnych warunkach socjalno-bytowych na osiedlach romskich w Małopolsce, w tym na osiedlu w miejscowości Koszary, gm. Limanowa.

ZRPO docenia pozytywne działania Wójta, w tym zatrudnienie dwóch osób z mniejszości romskiej w Urzędzie Gminy, co jest ważnym krokiem w kierunku pełnej integracji mniejszości romskiej. Niestety, do BRPO docierają także niepokojące informacje o planowanym wykonaniu rozbiórek pięciu budynków (w tym trzech budynków mieszkalnych) w Koszarach.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Limanowej zwrócił się do Wójta o dokument potwierdzający, że budynki przewidziane do rozbiórki nie są zamieszkane oraz że osoby które tam przebywają, mają zapewniony lokal zastępczy. Według informacji RPO wobec mieszkańców osiedla w Koszarach obecnie prowadzonych jest 14 postępowań egzekucyjnych, w tym w 4 postępowaniach postanowiono o wykonaniu zastępczym. PINB w Limanowej otrzymał dotacje na wykonania zastępcze rozbiórek 5 obiektów, w tym 3 obiektów mieszkalnych na osiedlu Koszary. Wynika z tego, że co jednego obiektu, wobec którego planowane jest zastępcze wykonanie rozbiórki, nie wydano postanowienia o zastosowaniu wykonania zastępczego. Budzi to wątpliwości pod kątem art. 128 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego. 

Mieszkańcy osiedla mieli nie zostać poinformowani o działaniach Gminy w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkaniowego rodzinom, których domy mają zostać rozebrane. Niepokój budzi także informacja o rezygnacji Wójta z dofinansowania pochodzącego z Programu romskiego na 2024 rok w celu zakupu lokalu mieszkalnego (domku holenderskiego).

Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że każdą ingerencję w chronione art. 8 EKPC  prawo do poszanowania domu, która rodzi ryzyko jego utraty, musi poprzedzać szczegółowe zbadanie jej proporcjonalności i zasadności, nawet gdy działanie to jest co do zasady zgodne z prawem krajowym. Obowiązek analizy całości okoliczności sprawy wpływających na uciążliwość środków egzekucyjnych i doboru takich, które w możliwie najmniejszym stopniu będą ingerować w prawa i wolności zobowiązanego,wynika także z regulowanej w art. 7 § 2 u.p.e.a. zasady stosowania najłagodniejszego środka egzekucyjnego. 

ZRPO Valeri Vachev prosi Wójta o stanowisko, w tym o wskazanie budynków w Koszarach, które mają zostać rozebrane w ramach wykonania zastępczego oraz o wskazanie przewidywanego terminu rozbiórek. Prosi także o wskazanie rodzin, które zamieszkują budynki przeznaczone do rozbiórki, w tym o wyszczególnienie liczby mieszkańców z grup szczególnie wrażliwych - osób przewlekle chorych, osób z niepełnosprawnościami, małoletnich oraz seniorów i seniorek.

Zwraca się także o wskazanie działań Gminy w celu zapewnienia lokali zastępczych rodzinom z budynków przeznaczonych do rozbiórki, wraz z ich lokalizacją. Pyta również, czy Gmina planuje relokację mieszkańców osiedla do lokali zastępczych  w innych gminach, a jeżeli tak, to jak będą zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe osób, które odmówią przeniesienia do innej lokalizacji.
Prosi też o wyjaśnienie, dlaczego Wójt zrezygnował ze środków z Programu romskiego na rok 2024 na zakup domku holenderskiego.

ZRPO z nadzieją przyjął informację o pierwszym posiedzeniu Zespołu ds. rozwiązywania problemów społeczności romskiej w Koszarach. W nawiązaniu do ustaleń, prosi Wójta o informacje na temat etapu ich realizacji i przyjętego harmonogramu wdrażania. ZRPO liczy na dalszą konstruktywną współpracę z Wójtem.

XI.816.27.2023