Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Przełożony został ukarany grzywną za to, że polecił podwładnym pracę w sklepach spółki w niedzielę objętą zakazem handlu
• Sąd wydał wyrok w trybie nakazowym, dopuszczalnym jedynie wtedy, gdy nie istnieją żadne wątpliwości ani co do okoliczności czynu, ani winy  
• Tymczasem w tych placówkach istniały punkty biblioteczno-czytelnicze, co zgodnie z przepisami pozwala na pracę w niedziele
• Rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu nakazowym było zatem wadliwe, gdyż i okoliczności czynu, i wina obwinionego budzą wątpliwości

Dlatego zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk składa kasację do Sądu Najwyższego. Wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania w trybie zwyczajnym.

Historia sprawy 

Sąd Rejonowy wyrokiem nakazowym z kwietnia 2023 r. uznał obwinionego za winnego tego, że jako członek zarządu firmy, dokonując czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę  w niedzielę objętą zakazem handlu, powierzył pracownikom w trzech placówkach handlowych czynności związane  z handlem. 

Jest to wykroczenie z art. 10 ust. 1 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, w związku z art. 5 pkt 2 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, w związku z art. 31 § 1 Kodeksu pracy. 

Sąd ukarał obwinionego karą 2 tys. zł grzywny. 

Zarzuty kasacji

Powołując się na art. 111 k.p.w., ZRPO wyrokowi zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. 93 § 2 k.p.w., poprzez wydanie w stosunku do ukaranego  wyroku nakazowego w sytuacji, gdy okoliczności czynu i wina skazanego budzą wątpliwości, co winno skutkować skierowaniem sprawy przez sąd do rozpoznania na rozprawie celem ich wyjaśnienia. 

ZRPO wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku nakazowego  i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania w trybie zwyczajnym.

Argumentacja RPO

Postępowanie nakazowe jest instytucją zastrzeżoną do najbardziej oczywistych przypadków -takich, gdzie materiał dowodowy jest tak jednoznaczny, że nie nasuwa żadnych zastrzeżeń co do winy i okoliczności popełnienia czynu. W przeciwnym wypadku konieczne staje się rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych.

Analiza materiału dowodowego sprawy prowadzi do wniosku, że nie ziściły się w niej przesłanki pozwalające na wydanie wyroku nakazowego (czyli bez rozprawy i postępowania dowodowego).

Faktem jest, że 30 października 2022 r., w tzw. niedzielę niehandlową, wskazane placówki Spółki były czynne. Istotną kwestią dla odpowiedzialności ukaranego pozostaje jednak konieczność dodatkowego ustalenia, czy w punktach handlowych prowadzona była obok działalności handlowej również działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku.

Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta, zakaz handlu nie obowiązuje w przypadku prowadzenia w placówkach handlowych takiej dodatkowej działalności.

Z materiału dowodowego wynika zaś, że we wszystkich lokalach spółki prowadzona była działalność w zakresie kultury - działalność biblioteczno-czytelnicza w postaci Punktu Książki. W tym celu ukarany, działając w imieniu i na rzecz spółki prowadzącej działalność handlową, podpisał umowę partnerską w zakresie organizacji sieci czytelniczej.

Niezbędne jest zatem przeprowadzenie pełnego postępowania dowodowego na zasadach ogólnych. Pozwoli to ustalić rzeczywisty profil prowadzonej działalności z uwzględnieniem jej rodzajów warunkujących ewentualną możliwość otwierania placówek handlowych w niedziele i święta.

W konsekwencji zarówno okoliczności czynu, jak i wina obwinionego budzą wątpliwości. Tym samym rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu nakazowym należy uznać za wadliwe. Wadliwość ta ma przy tym charakter rażący i mający istotny wpływ na treść orzeczenia. Wyrok nakazowy zapadł bowiem bez zbadania przez sąd opisanych wątpliwości, których wyjaśnienie w toku postępowania dowodowego na rozprawie mogłoby skutkować orzeczeniem odmiennym co do istoty - podkreśla Stanisław Trociuk.

II.510.753.2023