Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Żołnierze wyrażali wątpliwości co do zadań, za które nie są naliczane nadgodziny - to m.in. służba na granicy i dowożenie żołnierzy na lotnisko w Jasionce 
• Wobec dużej liczby zadań odebranie czasu wolnego jest utrudnione. Rozwiązaniem byłoby wprowadzenie ekwiwalentu za nadgodziny - uważają żołnierze
• Wskazywali także, że ze względu na specyfikę zadań piechoty górskiej służba w niej powinna być poprzedzona testem sprawności fizycznej

25 maja 2023 r. pracownicy Wydziału ds. Żołnierzy i Funkcjonariuszy Biura RPO przeprowadzili wizytację 22. Karpackiego Batalionu Piechoty Górskiej w Kłodzku. Rozmowy z kierownictwem i przedstawicielami wszystkich korpusów osobowych dotyczyły problemów w służbie, warunków socjalno-bytowych oraz przestrzegania zasady równego traktowania w zakresie wojskowej służby kobiet. 

RPO Marcin Wiącek poddaje pod rozwagę Ministrowi Obrony Narodowej zagadnienia, które budzą niepokój żołnierzy. Prosi Mariusza Błaszczaka o ich zbadanie i przedstawienie informacji w tym zakresie.

Nadgodziny 

Wyrażano wątpliwości co do zadań, za które nie są naliczane nadgodziny. Dotyczyły one: służby na granicy; dowożenia żołnierzy na lotnisko Jasionka (kierowcy) czy służby dowódcy warty. Nadgodziny naliczane są za zadania promocyjne wojska (zwykle miejsce w weekendy. Z powodu liczby zadań  odebranie czasu wolnego za wypracowany czas służby jest utrudnione. Rozwiązaniem byłoby wprowadzenie ekwiwalentu za nadgodziny.

Dobrowolna  zasadnicza służba wojskowa 

Wskazano kwestię otrzymywania przez żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej 100 % uposażenia za zwolnienia lekarskie. Żołnierze zawodowi zauważyli, że skierowanie na komisję lekarską otrzymać mogą dopiero po 3 miesiącach korzystania z L-4. W ich ocenie, żołnierze DZSW po 3 dniach nieusprawiedliwionej nieobecności w służbie powinni być zwolnieni, natomiast w praktyce są tacy, którzy mają nieusprawiedliwione nawet 60 dni i w dalszym ciągu pozostają w służbie. Zdarza się, że żołnierze przynoszą zwolnienia wystawione wstecz np. na 2 dni, mimo, że byli tego dnia na apelu. Zdaniem rozmówców, zdolność kandydatów do czynnej służby wojskowej winna być badana przez psychologów w wojskowych centrach rekrutacji.

Żołnierze zawodowi negatywnie oceniają także dowolność zakwaterowania DZSW; ponadto otrzymują zaprowiantowanie na weekendy. Służący zawodowo przy znacznie większym zakresie obowiązków nie mają takich uprawnień. W ich ocenie kieruje się do DZSW kandydatów, z którymi trudno się porozumieć, albo którzy w ogóle nie powinni trafić do wojska - np. obywatel polski pochodzenia kaukaskiego (niemówiący po polsku), zdarzają się także żołnierze z problemami  psychicznymi.

Szkolenie rezerwy 

Przed przyjazdem na ćwiczenia rezerwiści nie są weryfikowani pod kątem stanu zdrowia. Na miejscu okazuje się, że z 30 rezerwistów, którzy się stawili, zostało jedynie 5 - pozostałych zwolnił lekarz. Według żołnierzy, szkolenie rezerwy powinno się skupiać na zapoznaniu z nowym rodzajem sprzętu oraz uzbrojenia, a dopiero potem rezerwiści powinni być kierowani do jednostek operacyjnych.

Żołnierze poruszyli też kwestie braku sprawdzeń pod kątem karalności osób przyjmowanych do Legii Akademickiej.

Stan obiektów 

Żołnierze wskazywali, że brakuje finansów na niezbędne remonty obiektów. Wyremontowano jedynie 3 budynki. Wobec bardzo złego stanu technicznego dróg, placów oraz części chodników dowództwo stara się o remonty, aby poprawić bezpieczeństwo przemieszczających się żołnierzy i pracowników wojska.

Osobnym problemem jest niszczejący, zamknięty ze względu na bezpieczeństwo, obiekt klubu wojskowego pozostającego pod opieką konserwatora zabytków. Po jego zamknięciu przez inspektora nadzoru budowlanego życie kulturalno-oświatowe jednostki praktycznie przestało istnieć.

Reakcja jest też potrzebna co do kontenerów, gdzie pełnione są służby całodobowe. Okna są nieszczelne, dach przecieka, a toalety i prysznice wyłączono z użytku. Wymiana kontenerów nie powinna rodzić zbyt dużych kosztów - przy okazji wykonywania zadań na granicy pozyskano kontenery, który mogłyby tu trafić.

Uposażenia, dodatki i świadczenia socjalne 

Wskazywano na spłaszczenie uposażeń i wynikające z tego niewielkie różnice w  uposażeniach między korpusami szeregowych zawodowych a podoficerów. Powoduje to, że niechętnie przechodzą oni do wyższego korpusu, unikając w ten sposób zwiększonej odpowiedzialności. Różnica pomiędzy stanowiskiem starszego szeregowego specjalisty a kapralem wynosi ok 100 zł.

Pozytywnie oceniono realizację wczasów dla żołnierzy przebywających na granicy powyżej 60 dn. Postulowano zróżnicowanie wysokości dodatku za dyżury w zależności od zakresu odpowiedzialności i realizowanych zadań.

Kwalifikacja do 22. BPG 

Ze względu na specyfikę zadań piechoty górskiej, wyposażonej i wyszkolonej do wsparcia walki na nierównym terenie, rozmówcy wskazywali, że służba w niej powinna być poprzedzona testem sprawności fizycznej. W ocenie rozmówców powinni oni na bieżąco szkolić się na terenach górskich, gdy tymczasem ich zadania (poza udziałem w KFOR Kosowo) na miejscu, w dużej części ograniczają się do organizowania szkoleń dla dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.

RPO prosi MON o zbadanie opisanych kwestii i stanowisko.

WZF.7050.5.2023