Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Polscy obywatele za granicą nadal mają problemy z umówieniem się na wizytę w konsulatach po nowy paszport. Problem dotyczy głównie  konsulatów w Wielkiej Brytanii
• Chodzi o wadliwe funkcjonowanie systemu e-Konsulat oraz działalność pośredników, którzy za opłatą oferują miejsca na wizyty w konsulatach
• Utrudnia to obywatelom RP możliwość korzystania z pomocy konsularnej oraz realizację prawa do posiadania dokumentu paszportowego  

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek występuje do ministra spraw zagranicznych Zbigniewa Raua. Prosi go m.in. o wprowadzenie skutecznej metody rejestracji na wizytę w konsulacie. 

RPO od wielu miesięcy otrzymuje wnioski od obywateli RP przebywających poza Polską w sprawie niemożliwości umówienia się na wizytę w konsulatach, z uwagi na wadliwe funkcjonowanie systemu e-Konsulat. Dotyczy to w przeważającej liczbie konsulatów w Wielkiej Brytanii.

Wnioskodawcy wskazują, że po rozpoczęciu zapisów wolne miejsca znikają w kilka sekund, co powoduje, że w praktyce od wielu miesięcy nie mają możliwości umówienia się do konsulatu. Większość wnioskodawców wskazuje, że próbują umówić się na wizytę w konsulacie w celu wyrobienia nowego paszportu. W rezultacie Wnioskodawcy często przez wiele miesięcy pozbawieni są paszportu.  Znacznie utrudnia to codzienne funkcjonowanie, w tym wykonywanie pracy poza Polską oraz uniemożliwia wyjazd z państwa, w którym przebywają. 

Sytuacja ta powoduje nieuzasadnione pozbawienie przysługującego każdemu obywatelowi prawa do posiadania dokumentu paszportowego. Wynika ono z art. 5 ust. 1 ustawy z 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych.

Ponadto wnioskodawcy wskazują, że w portalach społecznościowych zamieszczane są ogłoszenia pośredników, którzy odpłatnie oraz po przekazaniu danych osobowych oferują miejsca na wizyty w konsulatach w konkretnych wybranych terminach. 

Komunikat opublikowany 17 maja 2022 r. w sieci wskazuje, że problem nieuczciwych pośredników został dostrzeżony przez Ambasadę RP w Wlk. Brytanii. Informację na temat procederu przekazał też dyrektor Departamentu Konsularnego MSZ w piśmie z 14 czerwca 2022 r.  w odpowiedzi na pismo RPO ws. utrudnionego dostępu do paszportów w placówkach konsularnych. Dyrektor wskazał, że trwają intensywne prace w celu rozwiązania problemu i skutecznej eliminacji nieuczciwej działalności pośredników. RPO 12 lipca 2022 r. wystąpił do Departamentu Konsularnego MSZ o informację na temat podjętych działań.

Biorąc pod uwagę utrzymujące się od wielu miesięcy nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu zapisów na wizyty w konsulatach, Marcin Wiącek prosi ministra o wyjaśnienia. Chodzi zwłaszcza o informację na temat działań podjętych w celu rozwiązania problemu „pośredników paszportowych” oraz ewentualnych planowanych działań dla przywrócenia prawidłowego funkcjonowania systemu rejestracji na wizyty w konsulatach.

RPO zwraca się też do ministra o rozważenie - do czasu wyeliminowania nieprawidłowości - wprowadzenia innej skutecznej metody umożliwiającej rejestrację na wizytę w konsulacie. Celem jest bowiem zapewnienie obywatelom poza Polską możliwości realizacji prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o dokumentach paszportowych.

VII.534.41.2023