Biuletyn Informacji Publicznej RPO

3 listopada 2022 r. RPO Marcin Wiącek otworzył punkt przyjęć interesantów w Szczecinie. Ułatwi to dostęp do Rzecznika Praw Obywatelskich mieszkańcom miasta i okolic. Będą oni mogli zgłosić swoją sprawę bezpośrednio prawnikowi Biura RPO.

Jest to kolejny punkt otwarty po zawieszeniu osobistych przyjęć interesantów spowodowanym pandemią. Od września spotkania z pracownikami BRPO są już możliwe w Bydgoszczy, Koszalinie, Krakowie, Lublinie i Wałbrzychu.

Rzecznik ma poza Warszawą trzy Biura Pełnomocników Terenowych (w Gdańsku, Katowicach i Wrocławiu), a w kolejnych miastach organizuje punkty przyjęć interesantów, do których w wyznaczonych dniach przyjeżdżają prawnicy Biura RPO, by przyjmować skargi i udzielać informacji.

W trakcie wizyty w Szczecinie Marcin Wiącek rozmawiał z przedstawicielami władz samorządowych Województwa Zachodniopomorskiego członkinią Zarządu Województwa Anną Bańkowską oraz wiceprzewodniczącą Sejmiku Teresą Kaliną. W spotkaniu wzięli udział również dyrektorka Wydziału Współpracy Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Magdalena Pieczyńska i dyrektor Wydziału Prezydialnego Urzędu Marszałkowskiego Łukasz Urbański oraz dyrektorka Zespołu ds. Prezydialnych i Zrównoważonego Rozwoju w Biurze RPO Anna Grzelak.

Briefing prasowy

W konferencji prasowej zorganizowanej w związku z otwarciem Punktu Przyjęć Interesantów RPO wzięli udział RPO Marcin Wiącek, wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Teresa Kalina i członkini Zarządu Województwa Anna Bańkowska.

Rzecznik przypomniał, że zgodnie z Konstytucją każdy może złożyć skargę do RPO jeżeli uważa, że władza naruszyła jego wolności i prawa. Zwrócił uwagę, że taka skarga jest pozbawiona formalności i można ją złożyć w dowolnej postaci - zadzwonić na infolinię, napisać list, wypełnić formularz internetowy.

- Wiele osób czuje potrzebę osobistej rozmowy, spojrzenia w oczy i wykrzyczenia swojego problemu, swoich zarzutów względem władzy – zaznaczył Rzecznik tłumacząc dlaczego powstają punkty przyjęć interesantów RPO oddalone od Warszawy i Biur Terenowych RPO.

- Na początek raz w miesiącu, w każdy pierwszy czwartek miesiąca, będzie tuta obecny pracownik Biura Rzecznika z którym będzie można porozmawiać, zgłosić mu swoją sprawę – mówił rzecznik i zapowiedział, że jeśli zapotrzebowanie będzie duże, to liczba dyżurów może się zwiększyć.

- Zachęcam wszystkich mieszkańców Szczecina i okolic, aby korzystali ze wsparcia Rzecznika. – mówił Marcin Wiącek i podkreślił, że RPO i pracownicy Biura są po to, aby służyć wszystkim ludziom radą i pomocą w sporze o ochronę praw i wolności człowieka z państwem.

RPO podziękował też społeczności samorządowej Szczecina za wsparcie w realizacji tego pomysłu.

Anna Bańkowska z Zarządu Województwa poinformowała, że otwarty punkt to już drugi punkt przyjęć interesantów w województwie – pierwszy funkcjonuje w Koszalinie. Zaprosiła również Rzecznika do wizyt lokalnych i spotkań w terenie z mieszkańcami województwa.

Wiceprzewodnicząca Sejmiku Teresa Kalina w imieniu mieszkańców podziękowała Rzecznikowi za otwarcie punktu i współpracę.

Pytania dziennikarzy dotyczyły przede wszystkiej trudnej sytuacji ekonomicznej w Polsce. Rzecznik zwrócił uwagę, że faktycznie wiele skarg trafiających do biura RPO dotyczy problemów społecznych związanych ze wzrostem kosztów życia.

- Wielu obywateli zwraca się do RPO w poczuciu bezradności z powodu, że nie mogą żyć na takim poziomie jak wcześniej – mówił Rzecznik wskazując na dominujące problemy wynikające ze skarg.

Marcin Wiącek tłumaczył, że w związku z wpływającymi skargami pozostaje w dialogu z organami władzy publicznej i apeluje, aby tworzyć więcej rozwiązań, które mogłyby wesprzeć obywateli w przejściu tego trudnego okresu. Przedstawił również najistotniejsze wystąpienia dotyczących bieżących problemów.

RPO na sesji Młodzieżowego Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego

Po konferencji prasowej RPO Marcin Wiącek wziął udział w sesji Młodzieżowego Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z udziałem uczniów szkół średnich.

- Młodzi ludzie mają często świeże i nowoczesne spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość – zwrócił uwagę Rzecznik i podkreślił, że bardzo często dostrzegają oni takie problemy, których starsi już nie dostrzegają, bo są przyzwyczajeni do pewnych koncepcji.

- Wolności i prawa to są pewne uprawnienia, które sprawiają, że nie jesteśmy poddanymi, ale jesteśmy obywatelami. Mamy pewne roszczenia wobec państwa i państwo jest zobowiązane do tego, aby dbać o sferę wolności każdego z nas – tłumaczył Rzecznik i zwrócił uwagę, że te wolności i prawa przysługują każdemu człowiekowi, niezależnie od wieku. Zaznaczył, że również do RPO może się zwrócić każdy, nie tylko osoba pełnoletnia. – Każdy, który uważa, że władza w jakiś sposób naruszyła jego wolności i prawa – dodał.

Pogratulował zgromadzonej młodzieży tego, ze poświęca swój wolny czas, aby oddawać się aktywności, jaką jest udział w sejmiku młodzieżowym.

- Jest to bardzo cenne, że młodzi ludzie włączają się już na tak wczesnym etapie swojego życia w tego typu działalność – zwrócił uwagę RPO i podziękował za zaproszenie oraz zaprosił do dyskusji o problemach i dylematach młodych ludzi.

Pierwsza część dyskusji dotyczyła praw młodzieży. Odpowiadając na pytania młodych radnych RPO przedstawił przykłady działań podejmowanych na rzecz praw uczniów. Wspomniał m.in. o sprawie, która została podjęta po skargach uczniów i rodziców uczniów związanych z zapisami statutów szkół, w których zakazywano uczniom tatuaży, malowania paznokci czy malowania włosów. Skarżący pytali się czy było to zgodne z prawem. Po przeanalizowaniu sprawy RPO uznał, że jest to niezgodne z prawem i szkoły, w których takie zapisy znalazły się w statutach, powinny je zmienić.

Przypomniał też, że choć do Rzecznika może zwrócić się każdy, i każdy otrzyma odpowiedź, to nie w każdej sprawie RPO może podjąć działania. RPO jest organem władzy publicznej działającym w ramach przyznanych przez Konstytucję i ustawę kompetencji. Wyjaśnił też szczegółowo w jaki sposób z tych kompetencji Rzecznik może korzystać.

Opowiedział również o współpracy międzynarodowej - z Ombudsmanami innych krajów oraz o działalności w ramach ombudsmańskich organizacji międzynarodowych takich jak np. ENHRI.

Pytania dotyczyły również praw uczniów niepełnoletnich. W tym kontekście młodzież interesowała się uprawnieniem do decydowania o uczęszczaniu na lekcje religii. RPO przypomniał, że do momentu osiągnięcia pełnoletności uczeń podlega władzy rodzicielskiej i rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Z drugiej strony Rzecznik zwrócił uwagę na obowiązek wysłuchania dziecka i w miarę możliwości uwzględnienia jego zdania.

W dyskusji z młodzieżą pojawił się również temat uchodźców i kryzysu humanitarnego w strefie przygranicznej.

- Byłem kiedyś w ośrodku dla uchodźców przy granicy polsko-białoruskiej. Ta wizyta to było coś, co wstrząsnęło mną jako człowiekiem. W pokoju było kilkadziesiąt osób, w większości dzieci z matkami – opowiadał Marcin Wiącek podkreślając, że to było najbardziej wstrząsające doświadczenie z dotychczasowych jego doświadczeń jako Rzecznika Praw Obywatelskich.

- Doszedłem do wniosku, że trzeba zrobić wszystko, co leży w mojej mocy, żeby tym ludziom pomóc – mówił Rzecznik i zaznaczył, że kwestia sytuacji ludzi na granicy polsko-białoruskiej była jednym z priorytetów działalności urzędu przez pierwsze miesiące po objęciu stanowiska.

Rozmowa w Radiu Plus

W trakcie wizyty w Szczecinie Marcin Wiącek udzielił wywiadu Radiu Plus, w którym rozmawiał z red. Michałem Kaczmarkiem.

Redaktor rozpoczął rozmowę pytaniem o przypadki rozpowszechniania w internecie materiałów godzących w cześć i prawa człowieka osób trzecich. Marcin Wiącek zaznaczył, że osoby dotknięte takimi zdarzeniami mogą zwrócić się o pomoc do biura RPO.

– Tego typu sytuacje powinny być przedmiotem analizy odpowiednich służb państwowych, aby ustalić, czy nie doszło do naruszenia prawa. […] Nie powinno mieć miejsca umieszczanie w internecie żadnych treści, które naruszają wolności i prawa człowieka: godność, prawo do prywatności, prawo do szacunku, czy też pamięć o osobie zmarłej, która również jest prawem przysługującym członkom rodziny takiej osoby – powiedział Marcin Wiącek.

Redaktor zapytał następnie rzecznika o to, jakie tematy obecnie najsilniej manifestują się w skargach i pismach kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Marcin Wiącek wskazał, że wśród zwracających się do niego ludzi coraz silniej czuć bezradność wobec sytuacji gospodarczej, wzrastających kosztów życia i nie nadążających za nimi wynagrodzeń.

– Kompetencją Rzecznika jest przedstawianie tych problemów obywateli władzy. Obserwuję to, co robi parlament i rząd żeby wesprzeć obywateli w przejściu przez ten kryzys i […] staram się przyglądać temu, czy tego typu rozwiązania nie prowadzą do naruszenia zasady równości i czy nie warto byłoby rozważyć jeszcze innych pomysłów, o których ludzie piszą w skargach do RPO.

Jako przykład takiego pomysłu Marcin Wiącek przywołał rewizję podatku Belki, który zniechęcał Polaków do oszczędzania. Rzecznik z zadowoleniem przyjął zatem powstałą w Ministerstwie Finansów inicjatywę zmiany zasad poboru tego podatku na korzyść podatników.

Natomiast zapytany o charakter skarg do RPO kierowanych przez uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce rzecznik wskazał, że w zdecydowanej większości Ukraińcy zwracają się do BRPO nie ze skargami, a prośbami o informacje i pomoc w dochowaniu formalności związanych z pobytem w kraju i otrzymywaniem pomocy publicznej. – Wiąże się to z tym, że w moim odczuciu polskie państwo bardzo dobrze zareagowało na ten kryzys i bardzo szybko powstały odpowiednie przepisy. […] Większość obywateli Ukrainy poszukuje informacji gdzie się udać, by zdobyć pesel, by utrzymać paszport, czy w jaki sposób przewieźć kogoś z Ukrainy do Polski po to, żeby połączyć rodziny – powiedział RPO.

Rzecznik podkreślił jednak, że szczególnym wyzwaniem dla polskiego państwa i społeczeństwa będzie długoterminowe zakwaterowanie uchodźców. – Trzeba pamiętać, że bardzo wielu z tych ludzi będzie musiało zostać w Polsce na dłużej. Nie wiemy, kiedy ta wojna się skończy, a nawet jeżeli się skończy, czy ci ludzie będą mieli dokąd wracać – mówił.

Padło również pytanie o rolę Rzecznika Praw Obywatelskich w rozwiązywaniu sporów między konsumentami a bankami wobec rosnących cen kredytów. Marcin Wiącek zaznaczył, że pracownicy Biura RPO zaangażowani są w wiele postępowań sądowych dotyczących kredytów frankowych, a jego zadaniem jest interweniowanie u organów władzy państwowej, by te reagowały na pogarszającą się sytuację obywateli. Jako pozytywny przykład reakcji władz publicznych rzecznik wskazał wprowadzenie wakacji kredytowych, zaznaczając jednak, że jego wątpliwości budzi pominięcie przy nich niektórych grup kredytobiorców, np. osób z kredytami w walutach innych niż złoty.

Punkt Przyjęć Interesantów RPO w Szczecinie

Gdzie?

W siedzibie Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego
ul. Mickiewicza 41 (parter)

Kiedy?

W każdy pierwszy czwartek miesiąca w godzinach 10:00-15:00 (3 listopada wyjątkowo w godz. 11:00-15:00)
Dni przyjęć w 2022 r.: 3 listopada w godz. 11:00-15:00, 1 grudnia w godz. w godz. 10:00-15:00.

Kto może przyjść?

Każdy, kto chce omówić swoją sprawę z prawnikiem z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich

Jakimi sprawami zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich? Jak może pomóc RPO?

Do Rzecznika Praw Obywatelskich może się zgłosić każdy, kto uważa, że państwo naruszyło jego prawa, albo że jest nierówno traktowany przez innych, np. z powodu wieku albo płci. W takich i podobnych sytuacjach wystarczy napisać albo zadzwonić na bezpłatną infolinię do RPO. Wniosek jest prosty, a w razie potrzeby pracownicy Biura Rzecznika pomogą w jego napisaniu. Wniosek do Rzecznika jest bezpłatny UWAGA! Rzecznik nie zastępuje sądu. Nie jest adwokatem czy radcą prawnym, który napisze pismo w sprawie.