Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji i innych aktach normatywnych 
• Należy do nich m.in. prawo do nauki, przysługujące każdemu, w tym wszystkim obywatelom RP oraz osobom polskiego pochodzenia spoza granic państwa
• Dlatego RPO Marcin Wiącek pyta ministra spraw zagranicznych Zbigniew Raua, w jakim zakresie i na jakich zasadach język polski jest nauczany w poszczególnych landach Republiki Federalnej Niemiec (o ile minister dysponuje takimi informacjami)

Jednym z priorytetów Rzecznika Praw Obywatelskich jest zaktywizowanie wszelkich form pomocy dla Polaków oraz osób polskiego pochodzenia, znajdujących się poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej. 

Jak stanowi art. 208 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. Jednym z nich jest prawo do nauki, przysługujące każdemu, w tym wszystkim polskim obywatelom oraz osobom polskiego pochodzenia przebywającym poza granicami państwa.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 r., osoby w Republice Federalnej Niemiec posiadające niemieckie obywatelstwo, które są polskiego pochodzenia albo przyznają się do języka, kultury lub tradycji polskiej, mają prawo do swobodnego wyrażania, zachowania i rozwijania swej tożsamości etnicznej, kulturalnej, językowej i religijnej bez jakiejkolwiek próby asymilacji wbrew ich woli. Osoby te mają także prawo do pełnego i skutecznego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności bez jakiejkolwiek dyskryminacji i w warunkach pełnej równości wobec prawa.  

W Traktacie wskazano ponadto, że umawiające się Strony będą w szczególności, mimo konieczności uczenia się oficjalnego języka danego państwa, dążyć do zapewnienia członkom grup wymienionych w art. 20 ust. 1 odpowiednich możliwości nauczania ich języka ojczystego lub w ich języku ojczystym w publicznych placówkach oświatowych, jak również tam, gdzie to jest możliwe i konieczne, posługiwania się nim wobec władz publicznych.

Ponadto w art. 25 ust. 3 Strony opowiedziały się za rozszerzeniem możliwości nauki języka drugiego kraju w szkołach, uczelniach i innych placówkach oświatowych. Zadeklarowały także dążenie do zakładania szkół, w których nauczanie będzie się odbywać w obu językach oraz dołożenie starań na rzecz rozszerzenia możliwości studiów polonistycznych i germanistycznych w uczelniach drugiego kraju.

W tym kontekście nie można także pominąć art. 29 ust. 1 Konwencji ONZ o Prawach Dziecka z 20 listopada 1989 r., przewidującego, że w państwach-stronach nauka dziecka będzie ukierunkowana na rozwijanie w dziecku szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej, języka i wartości, dla wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko, kraju, z którego dziecko pochodzi, jak i dla innych kultur. 

VII.7037.90.2022