Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Umieszczenie podmiotu wspierającego agresję Rosji na Ukrainę na liście sankcyjnej MSWiA oznacza dla jego pracowników natychmiastowe odebranie źródła utrzymania i innych świadczeń
• A nie mogą oni wystąpić o zaspokojenie roszczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
• Przepisy powinny zatem przewidywać ochronę ich praw pracowniczych 
• Rzecznik Praw Obywatelskich zaznacza, że samo zastosowanie sankcji wobec podmiotów i osób bezpośrednio lub pośrednio wspierających agresję Rosji nie budzi wątpliwości 

RPO Marcin Wiącek zwraca się o stanowisko do minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg. Prosi o wyjaśnienie, czy i z jakich roszczeń i świadczeń mogą korzystać pracownicy podmiotów objętych zamrożeniem wszystkich środków finansowych i zasobów gospodarczych i umieszczonych na liście sankcyjnej, które ich zatrudniają.

Do RPO wpływają wnioski osób zatrudnianych przez podmioty wpisane na prowadzoną przez MSWiA listę osób i podmiotów wobec których stosowane są sankcje zgodnie z ustawą z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Zainteresowani informują o trudnej sytuacji, w jakiej już są lub też mogą się znaleźć w najbliższym czasie. Podkreślają, że sankcje często oznaczają natychmiastowe odebranie im źródła utrzymania. Zagrażają realnie terminowości wypłat wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych będących źródłem utrzymania ich i ich rodzin. 

A ustawa z 13 kwietnia nie przewiduje żadnych przepisów umożliwiających zabezpieczenie ich sytuacji ekonomicznej w sytuacji nagłego zaprzestania działalności w Polsce przez objętych sankcjami ich pracodawców.

Wydaje się również, że do sytuacji tych osób nie stosuje się ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.  A to oznacza niemożność ubiegania się o zaspokojenie roszczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

O ile nie budzi wątpliwości samo zastosowanie sankcji wobec podmiotów i osób bezpośrednio lub pośrednio wspierających agresję Rosji, to sankcje te dotykają nie tylko osoby i podmioty umieszczone na liście MSWA, ale również osoby zatrudniane przez nie w Polsce. Dlatego też, jak się wydaje, prawo powinno uwzględniać zapewnienie takim pracownikom ochrony ich roszczeń pracowniczych. Zgodnie zaś z art. 24 Konstytucji, praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. 

Oznacza to, że państwo ma obowiązek wydawania przepisów ochronnych wobec pracujących. Aktualizuje się on zwłaszcza wtedy, gdy do systemu prawnego wprowadza się regulacje dotyczące zaprzestania prowadzenia przez określone podmioty działalności gospodarczej z udziałem osób pozostających w stosunkach pracy.

III.7040.52.2022