Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Kibice skarżą się, że kupując bilety na mecz piłkarski na Stadionie Narodowym, muszą podać informację albo o byciu w pełni zaszczepionym, albo też o niepoddaniu się szczepieniu – które nie jest obowiązkowe
• Zgodnie z Konstytucją nikogo nie można jednak zobowiązać do ujawniania informacji dotyczących jego osoby inaczej niż ustawowo - tu zaś podstawą jest rozporządzenie rządu 
• Biuro RPO prosi o wyjaśnienia prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej Cezarego Kuleszę 

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli na praktykę PZPN co do  sprzedaży biletów na mecz piłki nożnej Polska-Węgry na Stadionie Narodowym 15 listopada 2021 r. 

Jak wynika ze skarg, kupno biletu jest możliwe jedynie na platformie www.laczynaspilka.pl. Wymagane jest złożenie przez kupującego oświadczenia o byciu w pełni zaszczepionym lub też oświadczenia o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko COVID-19. 

Art. 73 Konstytucji gwarantuje każdemu wolność korzystania z dóbr kultury. W świetle zaś art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane wyłącznie w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Nie mogą one naruszać istoty wolności i praw.

Obecne różnicowanie sytuacji osób niezaszczepionych i zaszczepionych dokonuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Wprowadza ono limity osób przy prowadzeniu określonych rodzajów działalności. Do limitu nie wlicza się osób zaszczepionych. Podczas kupna biletu na www.laczynaspilka.pl pojawiają się odniesienia do tego rozporządzenia.  

Jednocześnie jednak prawodawca nie stworzył mechanizmów weryfikacji faktu zaszczepienia. Podmioty zobowiązane przepisami o limitach osób nie mają uprawnień do kontroli statusu szczepienia osób, których dotyczy limit.

Zgodnie bowiem z art. 51 ust. 1 Konstytucji nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. 

Rzecznik przypomina, że według Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozporządzenie z 6 maja 2021 r. nie uprawnia podmiotów zobowiązanych do przestrzegania limitu osób do żądania od nich informacji o zaszczepieniu przeciw COVID-19. Ewentualne okazywanie dowodów zaszczepienia może się odbywać wyłącznie z inicjatywy osoby zainteresowanej skorzystaniem z danej usługi. 

Prezes UODO zaznaczył, że informacje o zaszczepieniu są objęte szczególną ochroną na podstawie art. 9 RODO. A dane dotyczące zdrowia były uważane w polskim systemie prawnym za szczególnie wrażliwe jeszcze przed wejściem RODO w życie.

Rzecznik dostrzega, że przyczyną podejmowania przez różne podmioty decyzji dotyczących ograniczeń dla osób niezaszczepionych przeciw COVID-19 jest troska o życie i zdrowie ludzi. Przyjmowane rozwiązania mogą jednak bezpodstawnie ograniczać konstytucyjnie chronione prawa, m. in. do prywatności.

W obecnym stanie prawnym tworzenie różnego rodzaju wydarzeń, które umożliwiają udział jedynie osobom zaszczepionym lub ograniczają dostęp osób niezaszczepionych może prowadzić do naruszenia praw podstawowych i wolności obywateli. Kryterium ewentualnych ograniczeń może być co najwyżej zagrożenie dla zdrowia publicznego powodowane przez daną osobę.

Kierując się troską o realizację prawa obywateli dostępu do dóbr kultury, a także zapobieganie wszelkim przejawom dyskryminacji, Biuro RPO prosi prezesa PZPN o wyjaśnienia.

VII.715.55.2021