Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Kibice skarżą się, że kupując bilety na mecz piłkarski na Stadionie Narodowym, muszą podać informację albo o byciu w pełni zaszczepionym, albo też o niepoddaniu się szczepieniu – które nie jest obowiązkowe
• Zgodnie z Konstytucją nikogo nie można jednak zobowiązać do ujawniania informacji dotyczących jego osoby inaczej niż ustawowo - tu zaś podstawą jest rozporządzenie rządu 
• Biuro RPO prosi o wyjaśnienia prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej Cezarego Kuleszę
• AKTUALIZACJA: Związek przy sprzedaży biletów na organizowane mecze nie wymaga składania przez osoby kupujące bilety oświadczeń o byciu w pełni zaszczepionym lub o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko C0VID-19. Takie oświadczenie każdy kupujący bilet może złożyć dobrowolnie i świadomie - jeśli chce skorzystać z możliwości nielimitowanego uczestniczenia w meczu przewidzianego dla osób zaszczepionych przeciwko C0VID-19.  

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli na praktykę PZPN co do  sprzedaży biletów na mecz piłki nożnej Polska-Węgry na Stadionie Narodowym 15 listopada 2021 r. 

Jak wynika ze skarg, kupno biletu jest możliwe jedynie na platformie www.laczynaspilka.pl. Wymagane jest złożenie przez kupującego oświadczenia o byciu w pełni zaszczepionym lub też oświadczenia o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko COVID-19. 

Art. 73 Konstytucji gwarantuje każdemu wolność korzystania z dóbr kultury. W świetle zaś art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane wyłącznie w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Nie mogą one naruszać istoty wolności i praw.

Obecne różnicowanie sytuacji osób niezaszczepionych i zaszczepionych dokonuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Wprowadza ono limity osób przy prowadzeniu określonych rodzajów działalności. Do limitu nie wlicza się osób zaszczepionych. Podczas kupna biletu na www.laczynaspilka.pl pojawiają się odniesienia do tego rozporządzenia.  

Jednocześnie jednak prawodawca nie stworzył mechanizmów weryfikacji faktu zaszczepienia. Podmioty zobowiązane przepisami o limitach osób nie mają uprawnień do kontroli statusu szczepienia osób, których dotyczy limit.

Zgodnie bowiem z art. 51 ust. 1 Konstytucji nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. 

Rzecznik przypomina, że według Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozporządzenie z 6 maja 2021 r. nie uprawnia podmiotów zobowiązanych do przestrzegania limitu osób do żądania od nich informacji o zaszczepieniu przeciw COVID-19. Ewentualne okazywanie dowodów zaszczepienia może się odbywać wyłącznie z inicjatywy osoby zainteresowanej skorzystaniem z danej usługi. 

Prezes UODO zaznaczył, że informacje o zaszczepieniu są objęte szczególną ochroną na podstawie art. 9 RODO. A dane dotyczące zdrowia były uważane w polskim systemie prawnym za szczególnie wrażliwe jeszcze przed wejściem RODO w życie.

Rzecznik dostrzega, że przyczyną podejmowania przez różne podmioty decyzji dotyczących ograniczeń dla osób niezaszczepionych przeciw COVID-19 jest troska o życie i zdrowie ludzi. Przyjmowane rozwiązania mogą jednak bezpodstawnie ograniczać konstytucyjnie chronione prawa, m. in. do prywatności.

W obecnym stanie prawnym tworzenie różnego rodzaju wydarzeń, które umożliwiają udział jedynie osobom zaszczepionym lub ograniczają dostęp osób niezaszczepionych może prowadzić do naruszenia praw podstawowych i wolności obywateli. Kryterium ewentualnych ograniczeń może być co najwyżej zagrożenie dla zdrowia publicznego powodowane przez daną osobę.

Kierując się troską o realizację prawa obywateli dostępu do dóbr kultury, a także zapobieganie wszelkim przejawom dyskryminacji, Biuro RPO prosi prezesa PZPN o wyjaśnienia.

Odpowiedź Polskiego Związku Piłki Nożnej

Działając w imieniu Polskiego Związku Piłki Nożnej z siedzibą w Warszawie (dalej; „PZPN" lub „Związek"), w odpowiedzi na pismo z dnia 8 listopada 2021 roku, dotyczące sprzedaży biletów na mecz piłki nożnej Polska-Węgry na Stadionie Narodowym w Warszawie w dniu 15 listopada 2021 roku, w związku z którą podczas sprzedaży biletów za pośrednictwem platformy laczynaspilka.pl rzekomo wymagane jest złożenie przez osobę kupującą bilet oświadczenia o byciu w pełni zaszczepionym lub też oświadczenia o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko C0VID-19, przedstawiamy, co następuje. 

W pierwszej kolejności PZPN wskazuje, że organizacja przedmiotowego meczu jako sportowej imprezy masowej i sprzedaż biletów na ten mecz odbywa się zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, w tym w szczególności z uwzględnieniem obecnie obowiązującego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2021 r., poz. 861, z późn. zm.; dalej: „Rozporządzenie"). W jego § 9 ust. 31 e przewidziano, że: „Od dnia 26 czerwca 2021 r. do dnia 30 listopada 2021 r. prowadzenie przez przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r - Prawo przedsiębiorców oraz przez inne podmioty działalności związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 93.0) jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku: 1) sportu zawodowego w rozumieniu art. 2 pkt 143 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 1071108 Traktatu; 2) zawodników pobierających stypendium sportowe, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r o sporcie; 3) zawodników będących członkami kadry narodowej, reprezentacji olimpijskiej lub reprezentacji paraolimpijskiej; 4) zawodników uprawiających sport w ramach ligi zawodowej, o której mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r o sporcie; 5) zawodników przygotowujących się do igrzysk olimpijskich, igrzysk paraolimpijskich lub igrzysk głuchych; 6) dzieci i młodzieży uczestniczącej we współzawodnictwie sportowym prowadzonym przez odpowiedni polski związek sportowy; 7) obiektów sportowych na otwartym powietrzu, przy czym udostępnia się publiczności nie więcej niż 50% liczby miejsc przewidzianych dla publiczności, co drugie miejsce na widowni, a w przypadku braku wyznaczonych miejsc na widowni - przy zachowaniu odległości 1.5 m pomiędzy widzami: 8) basenów, aquaparków i obiektów sportowych zamkniętych, przy czym basen, aquapark albo obiekt sportowy udostępnia się liczbie osób nie większej niż 75% obłożenia basenu, aquaparku albo obiektu oraz udostępnia się publiczności nie więcej niż 75% liczby miejsc przewidzianych dla publiczności, a w przypadku braku wyznaczonych miejsc na widowni - przy zachowaniu odległości 1.5 m pomiędzy widzami: 9) działalności prowadzonej na otwartym powietrzu, poza obiektami sportowymi, pod warunkiem udziału w wydarzeniu, zajęciach sportowych lub współzawodnictwie sportowym nie więcej niż 500 osób; 10) szkolenia i współzawodnictwa w sporcie akademickim realizowanych przez Akademicki Związek Sportowy.". Z kolei z § 9 ust. 19b Rozporządzenia wynika, iż: „Do ograniczeń, o których mowa w ust. 3, 3a, 5a, 6a, 6b, 7, 7b, 16, 16a, 19a, 19c-20b, 22, 22a, 23, 23a, 26, 26a. 27, 27a, 31 pkt 7-9, ust. 31e. 34, 34a-34e, 35, 35c, 35d, 38b i 38c, nie wlicza się osób zaszczepionych przeciwko C0VID-19.". PZPN stosuje się do tych przepisów i na organizowane przez PZPN imprezy sportowe (w tym wspomniany na wstępie mecz) udostępniana jest dla publiczności liczba miejsc zgodna z wskazanymi powyżej limitami, które - co istotne - nie dotyczą osób zaszczepionych przeciwko COVID-19. 

Mając na uwadze okoliczność wspomnianą przez Pana Dyrektora w jego piśmie do Związku (a mianowicie - to, że obecnie obowiązujące regulacje prawne, w tym z zakresu ochrony danych osobowych, nie umożliwiają organizatorom sportowych imprez masowych wymagania od osób, które chcą być ich uczestnikami w charakterze publiczności i w tym celu zamierzają nabyć bilety wstępu, przedstawiania danych dotyczących odbycia szczepienia przeciwko C0VID-1, ani weryfikacji takich danych - czego PZPN jest świadomy). Związek przy sprzedaży biletów na organizowane przez nas mecze nie wymaga składania przez osoby kupujące bilety oświadczeń o byciu w pełni zaszczepionym lub o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko C0VID-19. Składanie takich oświadczeń nie jest wymagane (konieczne, obowiązkowe) w celu nabycia biletu na mecz. Takie oświadczenie każdy kupujący bilet może złożyć dobrowolnie i świadomie - jeśli chce skorzystać z możliwości nielimitowanego uczestniczenia w meczu przewidzianego dla osób zaszczepionych przeciwko C0VID-19 w ramach cytowanych powyżej przepisów Rozporządzenia. Wspomniane oświadczenie może przy tym zostać złożone wyłącznie z inicjatywy osoby dokonującej zakupu biletów, a jednocześnie zgodnie z przepisami Rozporządzenia o braku limitów dla osób zaszczepionych. Należy podkreślić, że każde takie oświadczenie pozyskiwane od osób nabywających bilety ma charakter dobrowolny. Każda osoba dokonująca zamówienia biletów jest bowiem wprost informowana o tym, że nie musi udzielać żadnej odpowiedzi w tej kwestii i składać tego rodzaju oświadczenia, co oznacza, iż takie oświadczenie może zostać złożone jedynie z inicjatywy osoby dokonującej zakupu biletów. 

W tym celu w procesie sprzedaży biletów PZPN udostępnia możliwość zaznaczenia przez kupującego z jego własnej inicjatywy stosownego pola i dobrowolnego złożenia oświadczenia w przedmiocie zaszczepienia przeciwko C0VID-19, co - jak już wskazywano powyżej - jest wyłącznie opcjonalne i nie jest obowiązkowe, aby nabyć bilet. Osoby, które w ramach tego rodzaju oferowanej im możliwości (opcji) nie złożą z własnej inicjatywy żadnego oświadczenia lub z własnej inicjatywy dobrowolnie złożą oświadczenie o niepoddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko C0VID-19 mogą nabyć bilety na mecz w ramach limitów miejsc udostępnianych publiczności zgodnie z przywołanymi powyżej regulacjami przewidzianymi w Rozporządzeniu. Z kolei te osoby, które z własnej inicjatywy dobrowolnie złożą oświadczenie o byciu zaszczepionym przeciwko C0VID-19 nie są stosownie do tych unormowań wliczane do tego rodzaju ograniczeń i dzięki temu mogą mieć szansę otrzymania biletów na miejsca pozostałe po wyczerpaniu wynikającego z Rozporządzenia limitu miejsc przewidzianych dla publiczności, które można udostępniać w okresie do 30 listopada 2021 roku. 

Dodatkowo należy zaznaczyć, że udzielanie informacji o szczepieniach przez osoby kupujące bilety nie ma charakteru weryfikacji jakiegokolwiek zaświadczenia o zaszczepieniu przeciwko C0VID-19 i przy zakupie biletów nie jest wymagane okazanie jakichkolwiek dowodów odbycia szczepienia (np. Unijnego Certyfikatu COVID). Pozyskane od kupujących bilety, dobrowolnie i z ich inicjatywy, ewentualne informacje o zaszczepieniu lub jego braku, są podawane bez wskazania konkretnych osób a dotyczą całego zamówienia aby zachować jak największą anonimowość zaszczepienia, zaś informacje przetwarzane jedynie do celów statystycznych (aby ustalić limity liczbowe, określone w cytowanych powyżej przepisach Rozporządzenia). 

Ponadto, także z uwagi na wspomniany przez Pana Dyrektora w jego piśmie brak odpowiednich regulacji prawnych w tej kwestii, PZPN nie weryfikuje tego, czy kibice posiadający bilety i wchodzący na stadion w związku z uczestnictwem w meczu są zaszczepieni przeciwko COVID19, czy też nie. Również w tym zakresie - tak jak przy omawianej wcześniej sprzedaży biletów - Związek postępuje m.in. zgodnie z komunikatem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, z którego wynika, że organizatorzy imprez masowych nie mogą domagać się od zaszczepionych ujawnienia informacji o szczepieniach i okazywanie dowodów potwierdzających fakt zaszczepienia może się odbywać z inicjatywy samej osoby zainteresowanej skorzystaniem z usług takiego podmiotu, jak też powinno następować zgodnie z art. 9 RODO. 

Na zakończenie PZPN pragnie w tym kontekście nadmienić, że jako organizacja - polski związek sportowy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 201 o roku o sporcie (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1133, z późn. zm.), przykłada ogromną wagę do stosowania przepisów o ochronie danych osobowych. W swojej działalności Związek wprowadza standardy zgodnie z obowiązującymi przepisami i gwarancjami ochrony prywatności podmiotów, których dane przetwarza, z wysokim priorytetem bezpieczeństwa danych osobowych mających charakter szczególnych kategorii, np. takich jak informacje o stanie zdrowia (na podstawie art. 9 RODO oraz przepisów szczególnych). W związku z tym stosowne postanowienia dotyczące tych kwestii zostały wprowadzone również do „Regulaminu korzystania z systemu obsługi rezerwacji i dystrybucji biletów na imprezy", na który zgadza się i akceptuje go każda osoba kupująca bilet na organizowany przez PZPN mecz piłki nożnej. Zgodnie z art. 13 RODO, przy sprzedaży biletów na mecze wypełniany jest także Obowiązek Informacyjny - dotyczący praw osób, których dane osobowe są przetwarzane w procesie zakupowym. 

W razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, pozostajemy do dyspozycji Pana Dyrektora.
 

VII.715.55.2021