Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Niektóre uczelnie uzależniają od zaszczepienia się na koronawriusa możliwości nauki lub zakwaterowania w akademikach; decyzje te nie były wcześniej konsultowane ze studentami 
• Może to bezpodstawnie ograniczać konstytucyjnie chronione prawa - do nauki i do ochrony prywatności
• Dlatego RPO występuje do MEiN o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, aby zapewnić uczelniom podstawy prawne dla działań prewencyjnych  w czasie pandemii
• Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich prosi zaś o wypracowanie, w ramach obecnych przepisów, wspólnych zasad prowadzenia zajęć oraz zakwaterowania w akademikach

Niektóre uczelnie informują studentów o uzależnieniu możliwości odbywania praktyk i zajęć klinicznych od zaszczepienia się przeciw COVID-19. Przykładami są Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wrocławski Uniwersytet Medyczny, czy Uniwersytet Rzeszowski (gdzie po interwencji RPO zasady udziału w praktykach dla studentów URz zmieniono). Ograniczenia wynikają na ogół z decyzji podmiotów, w których obywają się praktyki i zajęcia kliniczne, a uczelnie mają na nie ograniczony wpływ.

Do Rzecznika dotarła także wiadomość o działaniach Rektora Uniwersytetu Śląskiego, który kierując się troską o życie i zdrowie studentów, poinformował społeczność akademicką UŚ o planowanym zakazie kwaterowania w akademikach UŚ osób niezaszczepionych. Decyzja ta nie została skonsultowana wcześniej ze studentami.

Z kolei Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie zapowiedziała objęcie osób niezaszczepionych systemem specjalnej ochrony fizycznej i organizacyjnej dla zapewnienia im bezpieczeństwa. W odpowiedzi na wystąpienie RPO w tej sprawie, rektor AGH wskazał m.in., że działania uczelni podejmowane są w sytuacji, gdy ustawodawca krajowy nie wyposażył uczelni wyższych w przepisy wprost pozwalające na gromadzenie danych o zaszczepieniu.

Przyczyną tych decyzji jest troska o życie i zdrowie społeczności akademickiej i chęć zapewnienia bezpiecznych warunków studiowania i zakwaterowania w domach studenckich w czasie pandemii. Przyjęte i planowane rozwiązania mogą jednak bezpodstawnie ograniczać konstytucyjnie chronione prawa. Chodzi o prawo do nauki - w zakresie, w jakim dochodzi do uzależnienia kontynuowania studiowania od poddania się szczepieniu przeciw COVID-19, a także prawo do ochrony prywatności - gdy uczelnie przetwarzają dane studentów dotyczące zdrowia.

W ocenie Rzecznika przyjęte ograniczenie nie powinno różnicować sytuacji w dostępie do szkolnictwa wyższego osób zaszczepionych, osób, które nie mogą poddać się szczepieniu z uwagi na trwałe bądź czasowe przeciwwskazania zdrowotne, osób posiadających przeciwciała, a także tych, którzy mają aktualny negatywny wynik testu.

VII.7033.56.2021