Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sprawa dotyczy wycieczki do Egiptu wykupionej z dużym wyprzedzeniem. Termin wyjazdu był na tyle odległy, że wcześniej nie tylko upadło biuro podróży, ale wygasła też jego polisa ubezpieczeniowa, z której można zaspakajać roszczenia klientów.
• RPO składa skargę nadzwyczajną wskazując, że sądy rozstrzygnęły tę sprawę na niekorzyść obywateli, bo źle zinterpretowały przepisy dyrektywy 90/314 w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek.

Państwo J. wykupili przed 10 laty wycieczkę do Egiptu z ogromnym, bo prawie rocznym wyprzedzeniem. Zapłacili za nią po kilka tysięcy złotych. Ale zanim do wyjazdu doszło, biuro podróży ogłosiło niewypłacalność. Teoretycznie państwu J. przysługiwał zwrot kosztów z ubezpieczenia turystycznego, ale od upadku biura do wycieczki było tyle czasu, że zdążyła wygasnąć gwarancja ubezpieczeniowa turystyczna. Urząd wojewódzki, do którego państwo J. zwrócili się o pomoc, uznał, że sami są sobie winni: zawierając umowę o imprezę turystyczną z tak odległym terminem powinni byli zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa finansowego oraz sposobem ubiegania się o wypłatę środków z umowy gwarancji, które to informacje – zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o usługach turystycznych – organizator turystyki był zobowiązany przekazać klientowi.

Państwo J. skierowali sprawę do sądu – najpierw przeciw gwarantowi, a gdyby nie chciał on uznać roszczenia – wobec urzędu marszałkowskiego. Sąd w I instancji przyznał państwu J. rację (uznał, że strona pozwana nie zapewniła powodom ochrony na poziomie wymaganym przez art. 7 dyrektywy 90/314), i nakazał oddać im pieniądze. Sąd II instancji uznał, że żadne odszkodowanie się nie należy.

RPO uważa, że sąd II instancji dokonał błędnej wykładni art. 7 dyrektywy 90/314 w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (Dz.U. L 158 z 23.6.1990, s. 59) oraz art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego. To z tego powodu państwo J. nie mogli odzyskać swoich pieniędzy, mimo że art. 7 dyrektywy 90/314 wymagał, aby Polska zapewniła istnienie i funkcjonowanie tego rodzaju ochrony konsumenta na wypadek niewypłacalności organizatora w postaci odpowiedniego zabezpieczenia finansowego, a w przypadku niezapewnienia tego rodzaju ochrony odpowiedzialność odszkodowawczą w związku z wadliwą implementacją ponosi Skarb Państwa.

RPO zauważa, że państwo J. zostali dwukrotnie poszkodowani na skutek działania państwa polskiego. Najpierw w związku z wadliwą implementacją art. 7 dyrektywy 90/314, tj. niezapewnieniem odpowiedniego z punktu widzenia unijnego standardu systemu ochrony ich praw jako konsumentów na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki. Następnie zaś na skutek wyroku sądu, w którym bezpodstawnie przyjął, że powodowie nie są uprawnieni do odszkodowania od Skarbu Państwa w związku z niezapewnieniem przez państwo polskie standardu wymaganego prawem unijnym i poniesioną w związku z tym szkodą w postaci nieodzyskanych wpłat do organizatora turystyki w związku z zawartymi umowami o imprezę turystyczną.

Konieczność uwzględnienia skargi nadzwyczajnej w niniejszej sprawie pozostaje nadto w zgodzie z ideą sprawiedliwości w odczuciu społecznym. W przypadku państwa J. wydany został wyrok odmienny niż w dwóch innych sprawach dotyczących ich rodziny i wspólnego wyjazdu do Egiptu.

V.511.435.2019