Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje sprawę wszczęcia przez Wydział Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej postępowania karnego w sprawie sędziów, którzy orzekali w sprawie przeniesienia prokuratora Mariusza Krasonia z Prokuratury Regionalnej w Krakowie do Prokuratury Rejonowej Wrocław-Krzyki.
• Postępowanie dotyczy przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych w Sądzie Okręgowym i Sądzie Rejonowym w Krakowie.
• W ocenie RPO działania Prokuratury Krajowej mogą, w sposób przekraczający zasadę niezawisłości sędziów, ingerować w sprawowanie władzy sędziowskiej – pisze RPO do Piotra Myszkowca z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej.

28 lutego 2020 r. Rzecznik zwrócił się do Prokuratora Krajowego o udzielenie informacji dotyczących postępowania. W odpowiedzi został poinformowany, że prowadzone jest śledztwo w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sędziego Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie oraz, że znajduje się ono w fazie gromadzenia materiału dowodowego. 8 maja 2020 r. Rzecznik wystąpił do Prokuratora Krajowego o poinformowanie o wyniku postępowania w sprawie z chwilą jego zakończenia, a następnie o przedstawienie do wglądu całości akt sprawy. Pismo to pozostało bez odpowiedzi.

Z doniesień medialnych wynika, że obecnie postępowanie karne w sprawie przekroczenia uprawnień toczy się przeciwko 13 sędziom, którzy na różnych etapach zajmowali się sprawą prokuratora Mariusza Krasonia. Wezwania w przedmiotowej sprawie otrzymali: sędzia Marzena Henrych, sędzia Sabina Czech-Śmiałkowska, sędzia Katarzyna Rozwoda, asesor Sławomir Folusz – z Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, sędzia Agata Pyjas-Luty, sędzia Monika Kowalska i sędzia Iwona Łuka-Kliszcz (w stanie spoczynku) - z Sądu Apelacyjnego w Krakowie, sędzia Jarosław Łukasik, sędzia Grażyna Baran, sędzia Urszula Pałkowska-Różycka i sędzia Dominika Augustyn z Sądu Okręgowego w Krakowie, i sędzia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie Aneta Tomasik- Żukowska (delegowana do Sądu Okręgowego w Krakowie).

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich te działania Prokuratury Krajowej mogą, w sposób przekraczający zasadę niezawisłości sędziów, ingerować w sprawowanie władzy sędziowskiej poprzez wywołanie u sędziów obawy poniesienia negatywnych konsekwencji za podejmowanie działań zgodnie z własnym przekonaniem i z zastosowaniem posiadanej wiedzy, celem rozstrzygania powierzonych im spraw. To zaś stanowi niezbędny element pełnej realizacji prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej i art. 19 ust. 1 akapit 2 Traktatu o Unii Europejskiej.

Artykuł 178 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, że sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. W doktrynie wskazuje się, że na niezawisłość składają się następujące elementy: bezstronność w stosunku do uczestników postępowania; niezależność wobec organów (instytucji) pozasądowych; samodzielność sędziego wobec władz i innych organów sądowych; niezależność od wpływu czynników politycznych, zwłaszcza partii politycznych; wewnętrzna niezależność sędziego. Zasada niezawisłości wiążę się z konstytucyjną rolą sędziów jako gospodarzy postępowań sądowych, jaką jest realizacja wspomnianego wyżej prawa do sądu, a więc, zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, „zapewnienie sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Za działania w celu zabezpieczenia realizacji tego prawa sędziowie, wypełniając swój prawny obowiązek, nie powinni być pociągani do odpowiedzialności ani karnej, ani dyscyplinarnej.

Rzecznik przedstawia te uwagi prokuratorowi prowadzącemu postępowanie, celem wzięcia ich pod rozwagę. Jednocześnie zwraca się o informacje o stanie sprawy oraz odniesienie się do przedstawionych okoliczności w świetle wskazanych zagrożeń dla konstytucyjnych praw i wolności jednostki.

VII.510.43.2020