Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prokuratura wszczęła postępowanie ws. przekroczenia uprawnień przez sędziów, którzy wstrzymali delegację prok. Mariusza Krasonia z Krakowa do Wrocławia
• Możliwe naruszenie w ten sposób niezależności władzy sądowniczej oznacza ryzyko przekroczenia uprawnień przez samą prokuraturę
• Sprawa budzi poważne zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich w związku z konstytucyjnymi prawem do sądu, a także z zasadami niezależności sądów oraz niezawisłości sędziów
• Wykonywali oni bowiem funkcje orzecznicze w ramach swych konstytucyjnych i ustawowych obowiązków

Media poinformowały, że Wydział Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej wszczął postępowanie karne ws. przekroczenia uprawnień przez sędziów sądów rejonowego i okręgowego w Krakowie. Orzekali oni w sprawie delegacji prok. Mariusza Krasonia z Prokuratury Regionalnej w Krakowie do Prokuratury Rejonowej Wrocław-Krzyki (uwzględnili jego wniosek o wstrzymanie delegacji oraz przywrócili do pracy w Krakowie).

Sprawę przeniesienia prokuratora Rzecznik Praw Obywatelskich podjął wcześniej z własnej inicjatywy. Przyłączył się też do powództwa Mariusza Krasonia przeciw Prokuraturze Regionalnej w Krakowie (sygn. akt VII P 45/19).

Informacje o działaniach Prokuratury Krajowej wobec wskazanych sędziów budzą poważne zaniepokojenie RPO w związku z:

• prawem każdego obywatela do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji), 
• zasadami autonomii i niezależności sądów (art. 173 Konstytucji),
• zasadą niezawisłości sędziów (art.178 ust. 1 Konstytucji).

Szczególne zaniepokojenie budzi możliwość wszczęcia postępowania w związku z wykonywaniem funkcji orzeczniczych przez sędziów, w ramach ich konstytucyjnych i ustawowych obowiązków.

- Możliwość naruszenia niezależności władzy sądowniczej – odrębnej od innych władz (art. 10 Konstytucji) – nasuwa wątpliwość dotyczącą ryzyka przekroczenia uprawnień przez organy prokuratury w niniejszej sprawie (art. 231 Kodeksu karnego) - napisał zastępca RPO Stanisław Trociuk do  prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego.

Poprosił go o informacje dotyczące postępowania w tej sprawie, zwłaszcza - o wskazanie przyczyn i podstaw jego podjęcia.

Wsparcie procesowe RPO dla prok. Mariusza Krasonia

W lipcu 2019 r. Prokurator Krajowy podjął decyzję o delegowaniu prok. Krasonia. Art.  106 § 2 Prawa o prokuraturze pozwala na oddelegowanie prokuratora do innej jednostki na czas do 6 miesięcy w ciągu roku. Nie wymaga to zgody samego prokuratora. W ocenie RPO jednak sposób podjęcia decyzji, jej nagły charakter oraz nieuwzględnienie sytuacji osobistej delegowanego (opiekuje się w Krakowie rodzicami) mogą wskazywać, że nie była ona motywowana wyłącznie potrzebami prokuratury.

Pytany o powody decyzji, prok. Święczkowski twierdził, że ma prawo przenosić prokuratorów tam, gdzie wymaga tego interes prokuratury i nie musi tego  szczegółowo uzasadniać. RPO stanął na stanowisku przeciwnym, bo taka koncepcja zaprzecza podstawowym zasadom prawa pracy, które odnoszą się również do prokuratorów. W ich myśl pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. A decyzja musi być podyktowana potrzebami kadrowymi danej jednostki.

Prok. Krasoń zaskarżył decyzję zwierzchników do sądu. 5 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Krakowie - do czasu rozstrzygnięcia sprawy - wstrzymał delegację prok. Mariusza Krasonia do Wrocławia (w styczniu 2020 r. został on ponownie delegowany, tym razem do prokuratury rejonowej w samym Krakowie).  W grudniu 2019 r. Sąd Rejonowy w Krakowie przywrócił zaś Krasonia do pracy w Krakowie, nakazując prokuraturze wpłatę 1000 zł za każdy dzień zwłoki na konto prokuratora. Prokuratura nie wykonała tego. 

Wstrzymując delegację, sąd okręgowy uwzględnił argumenty, że uprawnienie do oddelegowania nie jest uznaniowe. Musi być uzasadnione, a uzasadnienie podlega ocenie sądu.

RPO zgłosił udział w tym postępowaniu o ustalenie stosunku służbowego. Wniósł o uwzględnienie powództwa prokuratora. 

- Powództwo nie kwestionuje instytucji delegowania przewidzianej w Prawie o prokuraturze, lecz wskazuje na niewłaściwy sposób jej zastosowania, prowadzący do naruszenia obowiązku szanowania godności pracownika oraz mechanizmów równościowych – napisał RPO do sądu. 

Według Rzecznika nie można twierdzić, że powód nie uprawdopodobnił, iż przyczyną nagłego oddelegowania prokuratora mogła być jego aktywność w kierowaniu pracą Stowarzyszenia Prokuratorów "Lex super omnia” lub też sygnalizowanie nieprawidłowości w działalności prokuratury.

RPO wskazał, że przy decyzji o delegowaniu prokuratora konieczne jest wzięcie pod uwagę jego słusznego interesu. Tylko tak można bowiem uniknąć sytuacji, gdy człowiek pozostaje wyłącznie przedmiotem podejmowanych wobec niego działań. Pełna swobody takich decyzji oznacza zaś przyzwolenie na zakazane prawem praktyki nierównościowe i dyskryminacyjne.

VII.510.43.2020