Biuletyn Informacji Publicznej RPO

9 kwietnia 2024 r. zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski wziął udział w posiedzeniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności Senatu RP. Na posiedzeniu prezentowany był Raport Europejskiego Komitetu do spraw Zapobiegania torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) za rok 2022. Odnosząc się do jego treści, Wojciech Brzozowski wskazał wybrane postulaty RPO dotyczące zmiany przepisów, które są zbieżne z ustaleniami raportu. 

W posiedzeniu brał również udział dyrektor Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur Rafał Kulas.

W pierwszej kolejności zastępca RPO zwrócił uwagę na potrzebę zapewnienia osobom zatrzymanym możliwości osobistego powiadomienia osoby trzeciej o zatrzymaniu. Wojciech Brzozowski podkreślił konieczność nie tylko umożliwienia osobistego powiadomienia wskazanej osoby, ale także odnotowanie na piśmie wykonanie tego prawa ze szczegółami. Zastąpienie zatrzymanego w powiadomieniu o zatrzymaniu przez policjanta powinno być wyjątkiem od reguły, a nie na odwrót.

Wojciech Brzozowski podkreślił potrzebę zapewnienia dostępu do adwokata od pierwszych chwil zatrzymania. – Pierwsze etapy po zatrzymaniu to okres, w którym występuje największe prawdopodobieństwo, że dojdzie do, czasami rażących, nieprawidłowości – zaznaczył. – Prawo dostępu do adwokata powinno być gwarantowane skutecznie, wszystkim osobom zatrzymanym, od samego początku pozbawienia ich wolności. To wynika zarówno z prawa unijnego, jak i ze stanowiska CPT, jak i wreszcie, od lat, ze stanowiska Rzecznika Praw Obywatelskich – mówił.

W zakresie dostępu osób zatrzymanych do lekarza zastępca RPO wskazał, że konieczny jest dostęp wszystkich osób zatrzymanych do lekarza na początku zatrzymania. – Stoimy konsekwentnie na stanowisku, i takie stanowisko popiera również CPT w swoim raporcie, że badaniu lekarskiemu powinna podlegać na początku zatrzymania każda z tych osób. To pełniłoby funkcje gwarancyjną nie tylko wobec osoby zatrzymanej, ale także wobec służb policyjnych, które mogłyby dzięki temu uchronić się przed ewentualnie bezpodstawnymi zarzutami nadużycia siły – zaznaczył Wojciech Brzozowski.

Raport CPT z wizyty w Polsce w 2022 roku

22 lutego 2023 r. Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) opublikował raport z wizyty w Polsce, przeprowadzonej 21 marca – 1 kwietnia 2022 r. wraz z odpowiedzią polskiego rządu.

Opublikowany raport CPT stanowi rezultat siódmej okresowej wizytacji Komitetu w Polsce po przyjęciu i ratyfikowaniu Europejskiej Konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.

Wizytacja CPT miała na celu przegląd działań podjętych przez polskie władze w odpowiedzi na zalecenia sformułowane po poprzednich wizytach.

W związku z tym szczególną uwagę zwrócono na traktowanie i warunki zatrzymania osób przebywających w policyjnych miejscach zatrzymań, cudzoziemców przebywających w placówkach Straży Granicznej, osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych i pacjentów Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym (KOZZD).