Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości określa m.in. sposób postępowania w przypadku doprowadzania do aresztu czy więzienia osób z obrażeniami ciała
• Należałoby wprowadzić obowiązek wykonywania zdjęć obrażeń u takich badanych osób, które powinny być włączane do dokumentacji medycznej - uważa działający w Biurze RPO Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur
• Ponadto powinno się wprowadzić formularz medyczny z zarysem sylwetki człowieka (tzw. mapa ciała) do oznaczania na nim umiejscowienia obrażeń badanej osoby

Zastępczyni rzecznika praw obywatelskich Hanna Machińska przesłała opinię w tej sprawie ministrowi sprawiedliwości Zbigniewowi Ziobrze. 

Chodzi o opinię Krajowego Mechanizmu do projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności oraz dokumentowania tych czynności.

Określa ono m.in. sposób postępowania w przypadku doprowadzenia do aresztu czy więzienia osoby z obrażeniami ciała. Zgodnie z projektem „w przypadku doprowadzenia do jednostki penitencjarnej osoby z obrażeniami ciała organ doprowadzający doręcza dokument sporządzony przez lekarza, zawierający ich opis. Dokument może być również wystawiony przez lekarza podmiotu leczniczego dla osób pozbawionych wolności jednostki penitencjarnej, do której nastąpiło doprowadzenie, a jeżeli nie jest to możliwe - lekarza innego podmiotu leczniczego”.

W opinii KMPT ważne byłoby określenie jednolitego wzoru z którego mógłby korzystać lekarz opisujący obrażenia. Projektowane rozwiązanie stwarza realne ryzyko, że lekarze różnych podmiotów leczniczych będą w całkowicie odmienny sposób dokumentować obrażenia osoby pozbawionej wolności.

Krajowy Mechanizm proponuje zatem wprowadzenie formularza medycznego zawierającego zarys sylwetki człowieka (tzw. mapa ciała) do oznaczania na nim umiejscowienia obrażeń badanej osoby. Gotowe rozwiązanie e zawiera Protokół stambulski, stanowiący oficjalny podręcznik ONZ dotyczący diagnozowania oraz dokumentowania przypadków tortur i innych form okrutnego traktowania. Poza mapami ciała są tam wskazówki pozwalające na dokonanie oceny, czy dana osoba była ofiarą przemocy, w tym tortur. Stosowanie Protokołu stambulskiego zalecają: Podkomitet ds. Prewencji Tortur ONZ (SPT), Komitet Przeciwko Torturom ONZ (CAT), Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Tortur i Rada Powiernicza Dobrowolnego Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur.

KMPT proponuje także wprowadzenie obowiązku wykonywania zdjęć obrażeń u  badanych osób, które powinny być włączane do dokumentacji medycznej. Jest to o tyle istotne, że projektowany przepis przewiduje, że jeżeli osoba zgłosiła, iż „obrażenia powstały w związku z jej zatrzymaniem lub po zatrzymaniu, informację o doprowadzeniu takiej osoby, wraz z jej wyjaśnieniami dotyczącymi przyczyn i okoliczności powstania obrażeń, przesyła się sędziemu penitencjarnemu".

Jednolita praktyka dokumentowania obrażeń zawierająca dokumentację fotograficzną miałaby ogromne znaczenie dowodowe i mogłaby skutecznie pomóc w wyjaśnieniu ewentualnych wątpliwości.

Zastępczyni RPO prosi ministra o wzięcie pod uwagę opinii na dalszym etapie prac legislacyjnych.

KMP.022.4.2022