Biuletyn Informacji Publicznej RPO

10 maja 2021 r. – na zaproszenie wicemarszałkini Senatu Gabrieli Morawskiej-Staneckiej – zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich dr Hanna Machińska oraz dr hab. Aleksandra Szczerba z Zespołu ds. Równego Traktowania Biura RPO wzięły udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Wydarzenie zostało zorganizowane w przeddzień 10 rocznicy otwarcia do podpisu tej umowy międzynarodowej.  

Przedstawicielki BRPO wraz z innymi ekspertkami – reprezentantkami świata nauki, środowiska prawniczego i organizacji pozarządowych: prof. Moniki Płatek,. Renaty Durdy, Joanny Piotrowskiej i mec. Danuty Wawrowskiej oraz parlamentarzystkami i parlamentarzystami dyskutowały na temat znaczenia Konwencji stambulskiej dla ochrony praw ofiar przemocy domowej i przemocy motywowanej płcią w Polsce.

Podkreślono kompleksowy zakres regulacji Konwencji stambulskiej, wyróżniający ją spośród innych instrumentów międzynarodowych, które dotyczą przemocy domowej i przemocy wobec kobiet. Konwencja stambulska nakłada bowiem na państwa obowiązki w odniesieniu do przeciwdziałania przemocy domowej i przemocy wobec kobiet, ochrony osób doświadczających tych form przemocy, ścigania ich sprawców oraz stworzenia skoordynowanej polityki ich zapobiegania i zwalczania. Ewentualne jej wypowiedzenie przez Polskę spowoduje, że GREVIO – komitet ekspertów monitorującywdrażanie Konwencji stambulskiej, nie będzie miał możliwości nadzorowania władz RP w wykonywaniu tych obowiązków.

Przedstawicielki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich przypomniały m.in., przebieg procesu ratyfikacyjnego Konwencji w Polsce, a także stanowisko, jakie Rzecznik Praw Obywatelskich zajmuje wobec zmian w polskim porządku prawnym inspirowanych tą umową międzynarodową. Zmiana trybu ścigania przestępstwa zgwałcenia na ściganie z urzędu, wprowadzenie specjalnego trybu przesłuchania osób wykorzystanych seksualnie czy instytucji natychmiastowego opuszczenia przez sprawcę przemocy domowej  wspólnie zamieszkiwanego lokalu niewątpliwie podnoszą poziom ochrony ofiar przemocy domowej. Te pozytywne zmiany legislacyjne, wprowadzone w wyniku realizacji obowiązków konwencyjnych, nie zwalniają jednak władz Rzeczypospolitej Polskiej z pełnej implementacji wszystkich przepisów Konwencji stambulskiej. W szczególności dotyczy to obowiązku dostosowania definicji zgwałcenia z art. 197 kodeksu karnego tak, znamieniem tego przestępstwa był brak dobrowolnej i świadomej zgody na obcowanie płciowe, nie zaś jak obecnie – doprowadzenie do niego przemocą, groźbą lub podstępem.