Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Protestujących w Sejmie rodziców dorosłych osób z niepełnosprawnościami odwiedziła w poniedziałek zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich Sylwia Spurek.

Zapewniła ich o solidarności. Zarazem opowiedziała się za całościowymi rozwiązaniami wobec osób z niepełnosprawnościami, w tym za budową systemu ich niezależnego życia.

Podczas rozmowy Sylwia Spurek zaprosiła protestujących na wtorkowe zebranie  komisji ekspertów przy RPO ds. osób z niepełnosprawnościami. Protestujący obawiają się jednak, że po powrocie mogą nie być wpuszczeni do Sejmu. Dlatego wskazali reprezentanta, który weźmie udział w tym spotkaniu. 

Od minionej środy protestujący żądają wprowadzenia 500 zł dodatku rehabilitacyjnego  po ukończeniu 18. roku życia dla osób niepełnosprawnych, które są niezdolne do samodzielności (bez kryterium dochodowego). Chcą ponadto zrównania kwoty renty socjalnej z najniższą rentą z ZUS z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Zastępczyni RPO mówiła dziennikarzom, że protest jest wynikiem „sprywatyzowania” opieki nad osobami z niepełnosprawnościami  - w sensie pozostawienia jej przez państwo  w sferze domowej, bez należytego wsparcia.  Nie pomyślano o rozwoju usług społecznych, jak np. asystentura osobista, mieszkania wspomagane - tak by osoby z niepełnosprawnościami, szczególnie po osiągnięciu pełnoletniości, mogły funkcjonować godnie i niezależnie.

Według Sylwii Spurek płaszczyzna rozmów powinna sięgać szerzej i nie dotyczyć  tylko postulatów finansowych, choć są dziś one najbardziej palące. „Trudno się dziwić ze protestujący je podnoszą, ale warto przy tym pokazać, co wymaga reformy całego systemu, tak żeby te osoby nie musiały protestować ponownie za kilka lat” - wskazała.

„Rządzący mają  pełną wiedzę,  co trzeba zrobić” -  podkreśla Sylwia Spurek. Wynika ona z postulatów zgłaszanych od lat przez środowisko osób z niepełnosprawnościami, osoby wspierające, a także przez RPO. Rzecznik kilkadziesiąt razy występował w sprawach osób z niepełnosprawnościami do różnych organów państwa. Dotychczas nie odniosły one skutków. Sylwia Spurek ma nadzieję, że rząd z tej merytorycznej argumentacji skorzysta.

Zdaniem RPO kluczowy jest przegląd starego systemu, opartego na podejściu paternalistycznym - na pomocy społecznej, na zasiłkach i na rentach, które są naturalnie potrzebne. Ale potrzebne jest przede wszystkim to, co wyraża idea niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami – zwraca uwagę Sylwia Spurek

We wrześniu 2018 r. Komitet ONZ  praw osób z niepełnosprawnościami będzie  analizował sprawozdanie polskiego rządu z wykonania ratyfikowanej przez Polskę w  2012 r. Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Komitet - który monitoruje przestrzeganie Konwencji - będzie badał wykonanie przez Polskę jej zapisu m.in. o niezależnym życiu takich osób. „Ten protest nie przejdzie bez echa na posiedzeniu Komitetu” - podkreśliła Sylwia Spurek.  „Dlatego najwyższy czas by rządzący podeszli do tego problemu poważnie„ - zaznaczyła.

Polska wciąż  nie ratyfikowała protokołu dodatkowego do tej konwencji. Umożliwiłoby to osobom z niepełnosprawnościami z Polski kierowanie skarg do Komitetu ONZ na nierealizowanie zapisów  konwencji. Rząd nie widzi jednak potrzeby ratyfikacji tego protokołu - o co ubiegają się i organizacje osób z niepełnosprawnościami, i RPO.

Osoby z niepełnosprawnościami nie mają w Polsce realnej możliwości pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka – napisał RPO Adam Bodnar w informacji przesłanej Komitetowi. Zdaniem RPO -  który pełni w Polsce rolę niezależnego organu monitorującego wykonanie Konwencji -  niezbędne są zmiany systemowe.  Jednym z postulatów Rzecznika jest przyjęcie kompleksowego programu odejścia od opieki instytucjonalnej (np. w domach  pomocy społecznej) - na rzecz wsparcia na poziomie społeczności lokalnej (np. w mieszkaniach wspomaganych).

W Polsce jest ok. 4,7 mln osób z niepełnosprawnościami.  Dziś żaden organ rządu nie koordynuje polityki wobec nich.