Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W trakcie analizy spraw indywidualnych, uwagę Rzecznika Praw Obywatelskich, zwrócił problem, przedstawiony przez obywatela, który w 2015 r. zwrócił się z wnioskiem do Biura Interwencji Pomocy Prawnej Kancelarii Prezydenta RP o umożliwienie osobistego kontaktu w celu omówienia konkretnej sprawy, w odniesieniu do której chciał prosić o interwencję. Biuro Ochrony Rządu (BOR) poinformowało Skarżącego o braku zgody na wejście do Kancelarii Prezydenta RP, powołując się na okoliczności, które objęte zostały klauzulą niejawności.

Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. z 2016 r. poz. 552 ze zm.) wskazuje, że mogą być gromadzone i przetwarzane informacje mogące wpłynąć na realizację zadań BOR-u. Ustawodawca nie przewidział jednak żadnego mechanizmu kontrolnego nad tymi informacjami. Rzecznik wielokrotnie wskazywał, że niejawne pozyskiwanie informacji może być uznane za dopuszczalne w określonych sytuacjach prawnych, a czasami nawet może okazać się wręcz konieczne dla zapewnienia pełniejszej realizacji praw i wolności jednostki. Niemniej jednak tego typu ingerencjom zawsze powinny towarzyszyć odpowiednie zabezpieczenia praw i wolności jednostki, które mogą zostać naruszone.

 Przepisy prawne pozbawiające jednostkę prawa do prywatności w ocenie Rzecznika, mimo że są konieczne do zwalczania masowych niebezpieczeństw współczesności, powinny przewidywać realizację minimalnego standardu ochrony w postaci ustanowienia, chociażby następczej kontroli w tym zakresie. Standard ten wyznaczył w wyroku z 30 lipca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 23/11, określając w nim minimalne wymagania, dotyczące przepisów regulujących niejawne pozyskiwanie informacji o obywatelach przez władze publiczne w demokratycznym państwie prawa.

 W związku z powyższym Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z prośbą o odniesienie się do wątpliwości Rzecznika oraz o przedstawienie dodatkowych informacji dotyczących kwestii kontroli adekwatności i prawidłowości danych, dotyczących obywateli, gromadzonych przez BOR.