Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• 22 lutego 2021r.  przypada dzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem.  
• W całej Unii Europejskiej jest to czas namysłu nad tym, jak możemy wspierać osoby pokrzywdzone przestępstwem.  
• W Polsce nad  popularyzacją tego ważnego wydarzenia pracują od kilkudziesięciu lat prokuratorzy i działacze na rzecz praw człowieka. 

Wydarzenie to ma też swoją kontynuację: Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem trwa od 22 do 28 lutego. W ramach tej akcji osoby poszkodowane mogą uzyskać darmowe porady i pomoc prawną w różnych miejscach w całej Polsce. W akcję włączają się przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, policjanci, pełnomocnicy, psycholodzy czy kuratorzy sądowi. Pod tekstem znajduje się link do bazy instytucji zaangażowanych w to wydarzenie przygotowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości. 

Rzecznik apeluje, żeby zapewnić pełnię praw i ochronę osobie pokrzywdzonej przestępstwem 

Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał wielokrotnie uwagę, że nadal mamy wiele do zrobienia, aby zapewnić pełnię praw i ochronę osobie pokrzywdzonej przestępstwem. Rzecznik interweniował u Ministra Sprawiedliwości i w Senacie, aby zmienić niekorzystne dla osób pokrzywdzonych przepisy o subsydiarnym akcie oskarżenia czy dotyczące postępowania odwoławczego. 

Ministerstwo Sprawiedliwości dysponuje specjalnym funduszem (Fundusz Sprawiedliwości), którego środki w zamyśle miały pomagać chronić właśnie ofiary przestępstw, jednak jak RPO wskazywał wielokrotnie, trudno jest ustalić konkretnych beneficjentów. Rzecznik pisał w tej sprawie wiele razy do MS i premiera, a pod koniec ubiegłego roku zwrócił się do NIK, aby podjęła kontrolę MS w tym zakresie. 

Nie tylko prawo krajowe pomaga ofiarom przestępstw. Nadal nie korzystamy jednak w pełni ze standardów europejskich: Polska dalej nie ratyfikowała europejskiej Konwencji dla ofiar przestępstw z 24 listopada 1983 (European Convention on the Compensation of Victims of Violent Crimes), która tworzy konkretne narzędzia kompensacji.  

Warto również zaznaczyć, że temat osób pokrzywdzonych przestępstwem jest coraz częściej badany. W tym roku Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) przedstawi i omówi wyniki pierwszego w historii, ogólnounijnego badania dotyczącego pokrzywdzonych przestępstwem. Badanie objęło 35.000 osób z 29 państw i stanowić ma szczegółowy obraz przestępczości w Unii Europejskiej w jej różnych aspektach. Wyniki badania odniosą się także do kwestii związanych z poczuciem bezpieczeństwa w społeczeństwie oraz gotowością do podjęcia działań w przypadku bycia świadkiem przestępstwa. 

Być może badanie to pozwoli lepiej zdiagnozować i odpowiedzieć na potrzeby osób pokrzywdzonych przestępstwem.