Trzeci wniosek RPO do Trybunału Konstytucyjnego dotyczący konstytucyjność przepisów o obrocie ziemią
Trzecie pismo do Trybunału Konstytucyjnego RPO złożył 22 września 2016 r. uzupełnia, dołączone do pierwotnego wniosku RPO, trzy odrębne wnioski grupy posłów i senatorów (sygn. akt w TK: K 36/16), i kwestionuje:
1. zasadę wstrzymania sprzedaży państwowej ziemi rolnej na okres 5 lat – co uniemożliwia Agencji Nieruchomości Rolnych realizację jej ustawowego obowiązku poprawiania struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, a tym samym – uniemożliwia wykonywanie konstytucyjnego obowiązku wzmacniania podstaw ustroju rolnego państwa, jakim jest właśnie rodzinne gospodarstwo rolne; jest to zarazem środek nieproporcjonalnie dotkliwy względem realizacji zamierzonego celu;
2. arbitralność rozwiązania, w którym to Minister Rolnictwa, bez żadnych ustawowych przesłanek (wytycznych) ma decydować, które nieruchomości państwowe nie podlegają ustawowym zakazom;
3. stosowanie restrykcyjnych zasad nabycia nieruchomości rolnych przez rolników indywidualnych także w przypadku nabycia własności przez zasiedzenie;
4. nałożenie na nabywców państwowej ziemi rolnej wyjątkowo uciążliwych obowiązków (nakaz osobistej pracy w gospodarstwie przez 15 lat, zakaz zbywania, drakońskie kary w przypadku naruszenia tych obowiązków), które w istocie wydrążają prawo własności z jego rzeczywistej treści, pozbawiając właściciela jego podstawowych uprawnień. Tym samym przepis ten narusza konstytucyjne gwarancje odnoszące się do wolności majątkowej i gospodarczej oraz ochrony własności prywatnej, a także – zasady zaufania do państwa i tworzonego przez nie prawa.