Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zespół, który pracuje od prawie roku, swoje szóste posiedzenie poświęcił podsumowaniu ostatnich działań przed planowaną na przyszły tydzień konferencją prasową.

- Dzięki państwa doświadczeniu Zespół wystąpił do organów władzy, w tym do ministrów, z 29 wystąpieniami – podkreśliła zastępczyni RPO dr Sylwia Spurek, która wraz z sędzią Agnieszką Rękas z Biura RPD prowadziła obrady.

W wystąpieniach tych Zespół pyta o dane i proponuje konkretne rozwiązania, które mogą poprawić sytuację miliona dzieci, którym rodzice w Polsce nie płacą alimentów

Od ostatniego posiedzenia Zespołu

1. RPO skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego w sprawie karania za niepłacenie alimentów (art 209 k.k.) – chodzi o wyjaśnienie, jak traktować sytuację, w której niepłacący alimentów rodzic co jakiś czas przekazuje dziecku pieniądze: czy mamy wtedy do czynienia z jednym przestępstwem czy z ciągiem przestępstwem To nie jest banalny problem, bo od tej oceny zależy ewentualny wymiar kary, tymczasem Zespół analizując dane z sądów ustalił, że w różnych regionach kraju sędziowie różnie podchodzą do tej kwestii.
    
2. Zespół poprosił ponownie Ministerstwo Rodziny, Pracy  i Pomocy Społecznej o informacje, co się dzieje w sprawie aktywizacji zawodowej osób zobowiązanych do płacenia alimentów. Dziś przepisy o promocji zatrudnienia przewidują specjalną pomoc w znajdowaniu pracy dla osób w szczególnie trudnej sytuacji, ale nie obejmuje to  rodziców zobowiązanych do alimentów. Pytany o to w zeszłym roku resort pracy zapowiedział zmiany przepisów, ale Zespół nie dostał już potem żadnych informacji szczegółowych.
    
3. 25 stycznia Sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny odrzuciła w pierwszym czytaniu poselski projekt ustawy podnoszący próg dochodowy na osobę w rodzinie do 780 zł, po przekroczeniu którego nie można korzystać z pomocy państwowego Funduszu Alimentacyjnego (lin do relacji wideo z posiedzenia komisji: http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=37BF43B838D09C07C12580AC00472A75). Dziś  dochód w rodzinie nie może przekraczać 725 zł, posłowie Nowoczesnej proponowali podniesienie go do 780 zł, tłumacząc to tym, że od 1 stycznia 2017 r. płaca minimalna wzrosła do 2 tys. zł. Jednak zdaniem MRPiPS podniesienie progu nie jest potrzebne, bo – po pierwsze – nowa wysokość płacy minimalnej będzie miała znaczenie dopiero przy ustalaniu prawa do pomocy z Funduszu w 2018 r., a  po drugie – ponad 60 proc. rodzin uprawnionych do pomocy z Funduszu nie ma albo żadnych dochodów albo nie zbliża się nawet do 300 zł na osobę, więc wysokość progu nie ma dla nich znaczenia (warto wiedzieć, że pomoc w ramach Funduszu wypłacają rodzinom gminy i  pomoc ta nie może przekroczyć 500 zł).
    
4. Przygotowane jest już ponowne wystąpienie o stworzenie Rejestr Uporczywych Dłużników Alimentacyjnych (RUDA). Łączyłby on dane z rejestrów państwowych i tych, które prowadzą biura informacji gospodarczej. Zainteresowane stworzeniem takiego rejestru było Ministerstwo Rozwoju (dziś Rozwoju i Finansów), jednak ustalenia między ministrami sprawiły, że resort ten uznał się za niewłaściwego adresata – dlatego teraz Rzecznicy skierują wystąpienie do Ministerstwa Sprawiedliwości (które już pod koniec grudnia podjęło jeden z postulatów Zespołu – zmianę w art. 209 k.k, która ułatwiłaby egzekwowanie alimentów dla dzieci. Resort ten informuje też o zaawansowanych pracach nad tzw. tabelami alimentacyjnymi, czyli nad narzędziem, które ułatwiłoby sądom ustalanie alimentów).
   Przy okazji członkowie Zespołu otrzymali najnowsze dane ze Służby Więziennej o tym, ile osób odbywa karę pozbawienia wolności za przestępstwo uporczywej niealimentacji i ile w Systemie Dozoru Elektronicznego.
    
5. Zebrani omówili też projektowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmiany w art. 209 (mają prowadzić one do tego, by niepłacących rodziców łatwiej można było karać, ale też by kara pozbawienia wolności w tym przypadku częściej mogła być wykonywana w Systemie Dozoru Elektronicznego, SDE).
   Jak mówili na spotkaniu eksperci, SDE pozwala na to, by skazany mógł normalnie pracować i wracać do domu – ale jest też w stanie ustalić, czy osoba taka zgodnie z deklaracjami chodzi do pracy i gdzie (co bardzo istotne w przypadku osób, które uchylają się od alimentów na dzieci pracując na czarno).
    
6. Członkowie Zespołu poznali też najnowsze dane (z 30 stycznia) o liczbie dłużników alimentacyjnych zgłoszonych do Biura Informacji Gospodarczej (BIG). Trafiają tu przede wszystkim informacje od gmin, które wypłacają dzieciom świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Mimo, że jeszcze 16 proc. gmin z obowiązku zgłaszania dłużników alimentacyjnych do BIG się nie wywiązuje, to zadłużenie liczone przez BIG wyniosło 10 mld 148 mln 761 tys. zł. W bazie zgłoszonych jest 299 155 niepłacących rodziców.
   Do bazy BIG mogą się też zgłaszać osoby fizyczne – czyli rodzice, którzy samotnie opiekują się dzieckiem, które nie dostaje alimentów. Taki wpis kosztuje – w ramach trwającej akcji promocyjnej – tylko złotówkę. Jednak w ciągu ostatnich kilku miesięcy z tej możliwości skorzystało tylko 187 osób.
    
7. Zastępczyni RPO dr Sylwia Spurek spotka się w tym tygodniu z władzami gminy Konopiska koło Częstochowy. Gmina najskuteczniej w całej Polsce ściąga od dłużników alimentacyjnych należności wypłacane z Funduszu Alimentacyjnego.
    
8. RPO rozmawia też  ze Stowarzyszeniem dla Naszych Dzieci o tych sprawach sądowych, do których RPO mógłby przystępować w ramach swego programu postępowań strategicznych.
    
9. Stowarzyszenie dla Naszych Dzieci dalej pracuje – także razem z Konfederacją Pracodawców Lewiatan – nad kampanią społeczną przekonująca do płacenia alimentów, ale przede wszystkim nad kampanią wśród pracodawców, aby zrozumieli, że nie warto zatrudniać dłużnika alimentacyjnego na czarno.
    
10. Stowarzyszenie Alimenty to nie Prezenty poinformowało o swojej działalności, w tym o akcji informacyjnej, w ramach której rozdało 10 tys. ulotek z podstawowymi faktami dotyczącymi alimentów.