Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sprawy o tymczasowe aresztowanie są priorytetowe dla sądów, bo dotyczą wolności obywateli
• Tak MS odpowiedziało RPO, zaniepokojonego ich odwoływaniem

W związku z informacją, że posiedzenia dotyczące zażaleń na zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie są odwoływane, Rzecznik spytał Ministerstwo Sprawiedliwości::

• czy faktycznie posiedzenia ws. tymczasowego aresztowania są odwoływane w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie?
• czy takie posiedzenia są odwoływane również w pozostałych sądach apelacyjnych?
• czy posiedzeniom aresztowym nadano rangę priorytetową z uwagi na to, że dotyczą wolności osobistej człowieka?

Rzecznik podkreślił, że nawet w przypadku wyjątkowych okoliczności związanych z zagrożeniem epidemiologicznym na organach państwa spoczywa obowiązek takiego zorganizowania pracy, aby zapewnić zachowanie prawa do niezwłocznej, sądowej kontroli
legalności pozbawienia wolności. Prawa określone w art. 45 Konstytucji nie mogą być ograniczane nawet w przypadku obowiązywania stanu wojennego lub stanu wyjątkowego.

Odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości

W związku z rozprzestrzenianiem się na terenie kraju wirusa SARS-CoV-2 Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło i podejmuje szereg czynności związanych z funkcjonowaniem sądów powszechnych i wojskowych. W ramach tych działań 12 marca 2020 r. skierowało do prezesów sądów apelacyjnych i prezesów wojskowych sądów okręgowych pismo, zawierające rekomendację tzw. spraw pilnych, wymagających rozpoznania w trybie niecierpiącym zwłoki.

Wśród tych spraw na pierwszym miejscu umieszczono sprawy ws. zastosowania i przedłużenia tymczasowego aresztowania, jak również inne dotyczące osób pozbawionych wolności (np. skierowanie do szpitala psychiatrycznego, aresztu dla cudzoziemców lub ośrodka strzeżonego).

Prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie, kierując się tymi wytycznymi, polecił przewodniczącym wydziałów zdjęcie z wokandy wszystkich terminów rozpraw i posiedzeń jawnych wyznaczonych w okresie od 13 marca 2020 r. do 31 marca 2020. Wyjątek stanowił wskazane wyżej sprawy pilne.

Jednocześnie, wszystkie sprawy dotyczące zażaleń na postanowienia o zastosowaniu i przedłużeniu tymczasowego aresztowania, wyznaczone na II połowę marca 2020 r., zostały odwołane z uwagi na stosunkowo małe sale rozpraw, w których miały się odbyć. Rodziło to ryzyko braku możliwości zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego sędziów, protokolanta i stron z uwagi na konieczność zachowania bezpiecznych odstępów.

Ministerstwo poinformowało RPO, że wszystkie te sprawy zostały następnie wyznaczone na przełom marca i kwietnia 2020 r. do rozpoznania w salach o większej powierzchni, zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne. Obecnie nie ma żadnej niewyznaczonej sprawy tej kategorii.

Odpowiedź kończy się zapewnieniem, że sprawy aresztowe, jako dotyczące wolności osobistej człowieka, traktowane są jako priorytetowe.

II.511.256.2020