Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją wskazanych załączników obwieszczenia Ministra Zdrowia z 23 lutego 2017 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. 

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich zakwestionowane opisy programów lekowych wprowadzonych przez obwieszczenie Ministra Zdrowia wprowadzają w sposób nieznany Konstytucji do porządku prawnego normy prawne upoważniające Zespół Koordynacyjny ds. Leczenia Chorób Ultrarzadkich do decydowania o tym, kto i na jak długo zostanie zakwalifikowany do kręgu osób upoważnionych do otrzymania świadczenia gwarantowanego w postaci udziału w programie lekowym. Zdaniem Rzecznika istota problemu polega na tym, że opisy programów lekowych w drodze obwieszczenia wprowadzają do porządku prawnego normy prawne regulujące zasady kwalifikacji pacjentów do leczenia, które powinny znajdować wyraźne umocowanie w ustawie.

Zgodnie z przepisami Konstytucji źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Konstytucyjny system źródeł prawa opiera się na podziale źródeł prawa na źródła prawa powszechnie obowiązującego i źródła prawa wewnętrznego. Potwierdzając rozwiązanie przyjęte przez ustrojodawcę, Trybunał Konstytucyjny wykluczył istnienie jakiejś trzeciej, pośredniej kategorii źródeł prawa. Konstytucyjna regulacja źródeł prawa powszechnie obowiązującego przybrała charakter zamkniętego wyliczenia powszechnie obowiązujących aktów normatywnych i podmiotów uprawnionych do ich stanowienia. Oznacza to, że naruszeniem Konstytucji jest zamieszczenie norm abstrakcyjno-generalnych w innym akcie, niż wymienionym wprost w Konstytucji. 

Zdaniem Rzecznika obwieszczenie nie jest konstytucyjnym źródłem prawa i stanowi akt o charakterze technicznym. W obwieszczeniu Ministra Zdrowia w zakreślonej w petitum wniosku części zawarto nowość normatywną. Tym samym wprowadzenie przez Ministra Zdrowia regulacji o charakterze normatywnym w formie aktu niemieszczącego się w konstytucyjnym katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego stanowi naruszenie Konstytucji. Ponadto, w opinii Rzecznika zakwestionowane fragmenty obwieszczenia ingerują w prawo pacjentów do równego dostępu do gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej. Kwestie związane z zaliczeniem i wykluczeniem pacjentów z kręgu osób uprawnionych do udziału w programie lekowym, jako wyznaczające warunki i zakres udzielania świadczeń, powinny zostać uregulowane w ustawie.

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu: 1000847.pdf

V.7013.55.2015